Działalność Rady Towarzystw Naukowych w 2017 roku

Szczegóły

Sprawozdanie z działalności Rady Towarzystw Naukowych przy Prezydium PAN
w 2017 roku

W okresie sprawozdawczym Rada Towarzystw Naukowych przy Prezydium PAN działała w składzie ustalonym Uchwałą nr 12/2015 Prezydium PAN z dnia 10 marca 2015 r. i dokonanymi, na pierwszym zebraniu plenarnym w dniu 26 marca 2015 r. wyborami członków Prezydium na okres kadencji 2015-2018:

Prezydium:

Przewodniczący: prof. dr hab. Zbigniew KRUSZEWSKI – Towarzystwo Naukowe Płockie

Z-cy przewodniczącego:

  • prof. dr hab. Anna GRONOWSKA-SENGER – Polskie Towarzystwo Nauk Żywieniowych
  • prof. dr hab. Marek KOWALCZYK – Towarzystwo Naukowe Warszawskie

Członkowie:

  • prof. dr hab. Bogusław BUSZEWSKI – Polskie Towarzystwo Chemiczne
  • prof. dr hab. Zbigniew CZERNICKI – Polskie Towarzystwo Neurochirurgów
  • prof. dr hab. czł. rzecz. PAN – Andrzej GRZYWACZ – Polskie Towarzystwo Leśne
  • prof. dr hab. Iwona HOFMAN – Polskie Towarzystwo Komunikacji Społecznej
  • prof. dr hab. Jerzy MAJKOWSKI – Federacja Polskich Towarzystw Medycznych
  • dr inż. Andrzej PASZKIEWICZ – Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Przemysłu Materiałów Budowlanych
  • prof. dr hab. Diana PIETRUCH-REIZES – Polskie Towarzystwo Informacji Naukowej

Sekretarz: mgr. inż. Tadeusz MAJSTERKIEWICZ – Polska Akademia Nauk, Warszawa

Członkowie Rady:

  • prof. dr hab. Adam ANTCZAK – Polskie Towarzystwo Chorób Płuc
  • prof. dr hab. inż. Jerzy BARGLIK – Stowarzyszenie Elektryków Polskich
  • prof. dr hab. Katarzyna CHAŁASIŃSKA-MACUKOW – Polskie Towarzystwo Fizyczne
  • prof. dr hab. Roman CZAJA – Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • ks. prof. dr hab. Augustyn ECKMANN - Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II
  • dr Jerzy GIŻEJEWSKI – Polskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk o Ziemi
  • prof. dr hab. inż. Jan GŁAZ – Polskie Towarzystwo Leśne
  • prof. dr hab. Jerzy GOŁUCHOWSKI – Naukowe Towarzystwo Informatyki Ekonomicznej
  • prof. dr hab. Igor GOŚCIŃSKI – Towarzystwo Lekarskie Krakowskie
  • prof. dr hab. inż. Ewa GÓRSKA – Polskie Towarzystwo Ergonomiczne
  • prof. dr hab. Andrzej GULCZYŃSKI – Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
  • prof. dr hab. Marek JÓŹWIAK – Kieleckie Towarzystwo Naukowe
  • dr Andrzej KANSY – Towarzystwo Naukowe Płockie
  • prof. dr hab. czł. koresp. PAN Józef KORBICZ – Lubuskie Towarzystwo Naukowe
  • prof. dr hab. Wanda Małgorzata KRAJEWSKA – Łódzkie Towarzystwo Naukowe
  • prof. dr hab. Stanisław KUNIKOWSKI – Włocławskie Towarzystwo Naukowe
  • dr inż. Andrzej KUSYK – Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
  • dr hab. Barbara LEWENSTEIN – Polskie Towarzystwo Socjologiczne
  • prof. dr hab. Joanna MADALIŃSKA-MICHALAK – Polskie Towarzystwo Pedagogiczne
  • prof. dr hab., czł. koresp. PAN Małgorzata MAŃKA – Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne
  • prof. dr hab. Elżbieta MĄCZYŃSKA – Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • prof. dr hab. Jacek MIĘKISZ – Polskie Towarzystwo Matematyczne
  • prof. dr hab. inż. Wiesław NAGÓRKO – Polskie Towarzystwo Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej
  • prof. dr hab. Elżbieta NOWAK – Polskie Towarzystwo Farmakologiczne
  • prof. dr hab. czł. rzecz. PAN Henryk SAMSONOWICZ – Polskie Towarzystwo Historyczne
  • prof. dr hab. inż. Piotr SKŁODOWSKI – Polskie Towarzystwo Gleboznawcze
  • prof. dr hab. Krzysztof WALCZAK – Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
  • dr Marta WRZOSEK – Polskie Towarzystwo Mykologiczne

Realizacja programu prac Rady na 2017 rok, wynikającego z programu działań Rady na bieżącą kadencję, ujętych w Uchwale Prezydium PAN o powołaniu Rady:

1. Kontynuacja działań związanych z wypracowaniem rozwiązań prawnych dotyczących statusu towarzystw i stowarzyszeń naukowych i naukowo-technicznych oraz systemu finansowania społecznego ruchu naukowego w Polsce

W okresie sprawozdawczym kontynuowano działania związane z wypracowaniem rozwiązań prawnych dotyczących statusu towarzystw i stowarzyszeń naukowych i naukowo-technicznych. Przewodniczący Rady podjął próby mające na celu przedstawienie problematyki społecznego ruchu naukowego na konferencjach panelowych, jakie miały poprzedzać organizowany w 2017 roku w Krakowie Kongres Nauki Polskiej. Mimo wielokrotnych prób nie udało się zorganizować spotkania z J. Gowinem - Ministrem Nauki i Szkolnictwa Wyższego ani żadnym z wiceministrów. Ostatecznie w wyniku spotkania z A. Dańdą – dyrektorem Departamentu Nauki MNiSW, problematyka udziału towarzystw naukowych w działaniach edukacyjnych miała być przedstawiona na panelu poświęconym edukacji w Polsce, jaki miał być zorganizowany w Lublinie, który miał prowadzić prezes Polskiej Akademii Umiejętności prof. A. Białas. Z niewiadomych powodów panel został odwołany 3 dni przed jego terminem.

Na spotkaniu 12 października br. w Toruniu, na konferencji Rektorów Akademickich Szkól Polskich, na spotkaniu z prof. J. Gowinem i podsekretarzem stanu w MNiSW P. Müllerem dot. nowej ustawy „Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce” przewodniczący Rady poruszył sprawę nieuwzględnienia w tej ustawie towarzystw naukowych. Konieczność uwzględnienia w nowych rozwiązaniach spraw dot. funkcjonowania towarzystw i stowarzyszeń naukowych poparli Prezes PAU i przewodniczący KRASP. Zgodnie z ustaleniami w czasie tych rozmów przewodniczący Rady 16 października 2017 r. skierował pismo do Wiceprezesa Rady Ministrów RP. Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego J. Gowina, w którym podkreślił rolę towarzystw naukowych i zwrócił się z prośbą o uwzględnienie w projekcie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce zapisów dotyczących towarzystw naukowych pisząc:.

Towarzystwa naukowe są integralną częścią polskiej nauki. Odgrywają ważną rolę w rozwoju społeczno-gospodarczym, wpływają na społeczny odbiór nauki. Realizują cele związane z organizowaniem społecznego życia naukowego, upowszechnianiem nauki i prowadzeniem badań naukowych. Prowadzą placówki bezpieczeństwa kulturowego o dużym znaczeniu dla tożsamości narodu i utrwalania jego dziedzictwa. Wiele z nich prowadzi biblioteki oraz archiwa. Towarzystwa naukowe obok uczelni wyższych, Polskiej Akademii Nauk, Polskiej Akademii Umiejętności i instytutów badawczych stanowią czwarty pion nauki polskiej. Przyjmuje się zatem, że „towarzystwami naukowymi są dobrowolne, samorządne, trwałe zrzeszenia o celach niezarobkowych, które realizują misje związane z organizowaniem życia naukowego, upowszechnianiem nauki i prowadzeniem badań naukowych oraz utrwalaniem dziedzictwa dla bezpieczeństwa kulturowego narodu polskiego poprzez prowadzenie bibliotek i archiwów”. Z uwagi na powyższe towarzystwa naukowe zasługują na ujęcie prawne w wymienionej ustawie, która jest Konstytucją Nauki Polskiej. W załączeniu przedkładam konkretne propozycje uzupełnień do projektu ustawy.

Propozycje uzupełnień do projektu ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce:

  • w Preambule, trzecie tiret otrzymuje brzmienie: „uczelnie, towarzystwa naukowe oraz inne instytuty badawcze, realizują misje o szczególnym znaczeniu dla społeczeństwa, wnoszą kluczowy wkład w innowacyjność gospodarki, przyczyniają się do rozwoju kultury, współkształtują standardy moralne obowiązujące w życiu publicznym”;
  • w art. 7 w ust.1, po pkt. 7 dodaje się punkt 7a) w brzmieniu: „stowarzyszenia działające na podstawie ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 roku – Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2017 roku, poz. 210), które realizują cele związane z organizowaniem życia naukowego, upowszechnianiem nauki i prowadzeniem badań naukowych oraz utrwalaniem dziedzictwa dla bezpieczeństwa kulturowego narodu polskiego poprzez prowadzenie bibliotek i archiwów, zwane dalej towarzystwami naukowymi”;
  • w art. 361 w ust. 1, po pkt 6 dodaje się pkt 6a) w brzmieniu: „pkt. 2 lit. a i b – towarzystwa naukowe”;
  • w art. 362 ust. 7 otrzymuje brzmienie: „Wysokość dotacji ze środków finansowych, o których mowa w art. 360 ust. lit. a i b dla PAU i towarzystw naukowych ustala minister”;
  • w art. 392 pkt 4 otrzymuje brzmienie: „sposób i tryb podziału środków finansowych, o których mowa w art. 360 pkt 2, dla uczelni niepublicznych, instytutów PAN, instytutów badawczych, międzynarodowych instytutów, PAU oraz towarzystw naukowych, a także zwiększenia, o których mowa w art. 362 ust. 8, mając na uwadze rodzaj i znaczenie podmiotu, któremu środki te mają być przyznane, dla realizacji polityki naukowej państwa, wysokość zaplanowanych w budżecie na ten cel, a także konieczność racjonalnego gospodarowania środkami publicznymi”;
  • w art. 417 w ust. 1 pkt 3 otrzymuje brzmienie: „PAU, towarzystwami naukowymi oraz podmiotami, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 8 oraz art. 326 pkt 1, 5 i 6, w zakresie prawidłowości wydatkowania środków publicznych przekazanych przez ministra.
    O poparcie tych propozycji w dalszych pracach nad tą ustawą przewodniczący Rady zwrócił się do Prezesa PAN i przewodniczącego KRASP, stara się w rozmowach z posłami również przekonać ich o poparcie tych zmian, powinni to robić również wszyscy członkowie Rady”.

2. Kontynuacja prac nad przygotowaniem ekspertyzy na temat zasobności bibliotek regionalnych towarzystw naukowych (TN Płockie, Poznańskie TPN, TPN w Przemyślu, TPN w Kaliszu i inne), uwzględniającej tradycje gromadzenia księgozbiorów i ich znaczenie dla zachowania dziedzictwa narodowego

W okresie sprawozdawczym zakończono prace nad przygotowaniem ekspertyzy „Regionalne towarzystwa naukowe i ich księgozbiory – charakterystyka zasobów", wykonanej pod kierunkiem prof. dr hab. K. Walczaka przez pracowników i członków Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, przy wsparciu finansowym Polskiej Akademii Nauk. Opracowanie dostarcza informacji o współczesnym stanie księgozbiorów 40 regionalnych stowarzyszeń naukowych, nie obejmuje księgozbiorów specjalistycznych towarzystw naukowych, z uwagi na niemożliwość objęcia badaniami ogromnej liczby tych towarzystw i ograniczony czas i zakres badań. Największe i szczególnie ważne dla kultury narodowej zbiory są zgromadzone w bibliotekach Towarzystwa Naukowego Płockiego, Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk i Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Przemyślu. Z grupy towarzystw powstałych w drugiej połowie XX wieku na wyróżnienie zasługują zbiory biblioteczne Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, gromadzące interesujący księgozbiór historyczny, zgromadzony zaledwie przez ostatnie trzydzieści lat.

Zebrane informacje w znaczący sposób wzbogacają obraz dokonań regionalnych stowarzyszeń naukowych i powinny być istotnym argumentem w rękach Rady Towarzystw Naukowych przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk w staraniach o uznanie specjalnego statusu stowarzyszeń naukowych, także w oparciu o prowadzone przez nie wartościowe zasoby biblioteczne. W ekspertyzie wykazano, że wielu autorów poświęca swoje prace dziejom i współczesnej działalności poszczególnych stowarzyszeń naukowych, mimo braku monografii na temat bibliotek polskich towarzystw naukowych. Najobszerniejszą listę prac poświęconych swoim bibliotekom posiadają: Towarzystwo Naukowe Płockie, Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Przemyślu, Towarzystwo Naukowe Warszawskie oraz Włocławskie Towarzystwo Naukowe i Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk.

Badania przeprowadzono w 2017 roku poprzez wykorzystanie istniejących źródeł informacji, zarówno tradycyjnych, jak i wirtualnych, przedstawionych w formie tradycyjnej bibliografii, informacje dotyczące działalności stowarzyszeń zostały ograniczone ze względu na ogromną ilość opisów bibliograficznych. Problem księgozbiorów towarzystw regionalnych, ich istnienia, stanu, zawartości oraz wykorzystania budzi wiele pytań, niemożliwe było udzielenie na nie odpowiedzi z uwagi na krótki okres i ograniczony zakres badań.

Podstawową część opracowania stanowi charakterystyka księgozbiorów poszczególnych towarzystw i stowarzyszeń regionalnych, oparta na materiałach przygotowanych przez same towarzystwa. Opisując poszczególne towarzystwa i stowarzyszenia przedstawiono krótkie opisy ich działalności naukowej, działalności wydawniczej i dorobku wydawniczego, gdyż edycje własne członków towarzystw tworzą zazwyczaj podstawowy zasób biblioteczny, nawet w przypadku posiadania zupełnie minimalnego księgozbioru. Przedstawione w ekspertyzie krótkie charakterystyki poszczególnych bibliotek nie obejmują szczegółowych analiz zawartości księgozbiorów, wraz z oceną ich wartości kulturowej i materialnej, pozwalają jednak na pewne uogólnienia, jeśli idzie o formę działalności placówek bibliotecznych, zwłaszcza zaś ich umiejscowienie w działaniach samych stowarzyszeń. W ekspertyzie przedstawiono dane na temat liczby woluminów w bibliotekach poszczególnych towarzystw, z których wynika, ze największe księgozbiory posiadają Towarzystwo Naukowe Płockie (ok. 410 tys. woluminów) i Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk (ok. 350 tys. woluminów).

Z przedstawionych w ekspertyzie wniosków wynika, że próba podsumowania powinna stać się nie tylko refleksją nad stanem księgozbiorów, lecz także kierunkiem działania, jakie należy podjąć dla zachowania stanu posiadania bibliotek stowarzyszeń naukowych i znalezienia dla nich godnego miejsca pośród polskich księgozbiorów historycznych. Biblioteki regionalnych towarzystw naukowych stanowią ważny, a niedoceniany element krajowego systemu bibliotecznego i archiwalnego, w związku z czym istnieje konieczność utrzymania bibliotek regionalnych towarzystw naukowych, ustabilizowanie ich pracy. W ekspertyzie przedstawiono przyczyny sprzedaży lub przekazywania zbiorów bibliotecznych zgromadzonych przez regionalne towarzystwa naukowe innym jednostkom bibliotecznym lub instytucjo naukowym, jakimi w głównej mierze są brak odpowiednich lokali oraz brak środków na wynagrodzenia pracującego w bibliotekach towarzystw personelu.

Z ekspertyzy wynika, że niezbędne jest określenie działalności bibliotecznej, jako jednego z podstawowych elementów działalności stowarzyszenia naukowego. Istnieje konieczność dofinansowania działalności najcenniejszych bibliotek stowarzyszeń naukowych, jako dorobku narodowej kultury ze względu na konieczność zapewnienia prawidłowych warunków ich przechowywania i udostępniania tych zbiorów. Niezbędne jest wsparcie finansowe gromadzenia zasobów bibliotecznych, ze szczególnym uwzględnieniem literatury regionalnej. Należy kontynuować działania mające na celu wpisanie najcenniejszych zbiorów bibliotek regionalnych towarzystw naukowych do narodowego zasobu bibliotecznego, pomimo zaostrzonych w ostatnich latach warunków takich działań. Potrzebne jest także wsparcie działań digitalizacyjnych dla zachowania i szerokiego udostępnienia zasobów bibliotek towarzystw regionalnych młodzieży i społeczeństwu oraz podjęcie działań w kierunku wpisania zasobów bibliotek towarzystw regionalnych w ogólnopolskie systemy informacji cyfrowej i wirtualnej.

3. Wydanie publikacji pt. „Kulturotwórcza rola czasopism towarzystw naukowych w Polsce”

W okresie sprawozdawczym została wydana publikacja „Czasopisma towarzystw naukowych w Polsce – tradycja, współczesność, perspektywy” zawierająca opracowania przedstawione na konferencji pod tytułem „Czasopisma towarzystw naukowych”, zorganizowanej przez Radę Towarzystw Naukowych, Towarzystwo Naukowe Płockie i Szkołę Wyższą Pawła Włodkowica w Płocku w 2016 roku. Publikacja zawiera 21 opracowań, przedstawiających dotychczasowy, czasopiśmienniczy dorobek poszczególnych towarzystw naukowych, wraz z oceną znaczenia poszczególnych tytułów dla rozwoju dyscyplin naukowych i lokalnych społeczności oraz oceną ich pozycji w wydawnictwach naukowych poszczególnych dyscyplin naukowych, wkład periodycznych wydawnictw towarzystw naukowych w Polsce w rozwój nauki i tożsamości regionalnej, funkcję kulturotwórczą periodyków naukowych i rolę czasopism, jako narzędzi formowania środowiska naukowego w reprezentowanych dyscyplinach naukowych, w upowszechnianiu osiągnięć nauki w szerokich kręgach społecznych i wśród młodzieży oraz rolę czasopism w kształtowaniu i upowszechnianiu historii czy kształtowaniu postaw mających na celu ochronę dziedzictwa narodowego i szeroko pojętej ochrony środowiska naturalnego. Wydanie publikacji zostało sfinansowane przez Towarzystwo Naukowe Płockie, Polska Akademia Nauk mimo złożenia odpowiedniego wniosku w 2016 roku nie przyznała środków na dofinansowanie kosztów wydania tej publikacji.

4. Podjęcie działań związanych z organizacją II Kongresu Towarzystw Naukowych „Rola towarzystw naukowych w upowszechnianiu nauki i wiedzy oraz w rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej” – wrzesień 2018, przygotowanie założeń programowych

Realizując program prac Rady przyjęty na bieżącą kadencję postanowiono podjąć działania związane z organizacją w 2018 roku II Kongresu Towarzystw Naukowych. Mając na uwadze doświadczenia wynikłe z organizacji w 2013 roku I Kongresu Towarzystw Naukowych przewodniczący Rady podjął starania o uzyskanie zapewnienia od władz Polskiej Akademii Nauk poparcia dla organizacji Kongresu i zapewnienia przyznania Radzie środków DUN (działalność upowszechniająca naukę) na ten cel, zwracając się pismem z 18 maja br. do Prezesa PAN w tej sprawie. W odpowiedzi na pismo przewodniczącego Rady Wiceprezes PAN prof. E. Nęcka w piśmie z 25 lipca br. zapewnił Radę o poparciu przez kierownictwo PAN organizacji Kongresu i poparciu w Komisji dokonującej podziału środków DUN wniosku Rady o przyznanie dofinansowania na jego organizację, prosząc jednocześnie o możliwie najszybsze przedstawienie założeń organizacyjnych i kosztorysu II Kongresu.

Po uzyskaniu akceptacji przez władze Polskiej Akademii Nauk organizacji II Kongresu i zapewnieniu jego dofinansowania ze środków DUN na zebraniu Prezydium Rady w dniu 9 września 2017 r. i na zebraniu plenarnym Rady w dniu 9 listopada 2017 r. skoncentrowano się na ogólnych założeniach organizacyjnych.

Mając na uwadze znikomy udział przedstawicieli władz państwowych w I Kongresie Towarzystw Naukowych w 2013 roku zaproponowano odbycie II Kongresu poza Warszawą, odbycie II Kongresu w Poznaniu, i powierzenie jego organizacji Poznańskiemu Towarzystwu Przyjaciół Nauk. Rozważane było także zorganizowanie Kongresu w Krakowie, wspólnie z Polską Akademią Umiejętności. Za propozycją powierzenia organizacji Kongresu Poznańskiemu Towarzystwu Przyjaciół Nauk przemawia wkład tego Towarzystwa w zachowanie polskości, narodowej godności i tożsamości w zaborze pruskim, Kraków byłby bardzo dobrym miejscem, ale Polska Akademia Umiejętności koncentruje się na organizacji kongresów polskich towarzystw naukowych działających na obczyźnie i trudno przewidzieć, czy czynnie włączyłaby się w organizację Kongresu. Prezydium Rady na posiedzeniu w dniu 9 września 2017 r. wypowiedziało się za organizacją Kongresu w Poznaniu, dla podkreślenia wkładu działaczy i członków Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk w zachowanie polskości na terenie Wielkopolski w okresie zaboru pruskiego i w odzyskanie niepodległości,

W przeprowadzonych po posiedzeniu Prezydium Rady, przez przewodniczącego Rady rozmowach, Prezes Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk prof. A. Gulczyńskim wstępnie wyraził akceptację na organizację Kongresu w Poznaniu, zastrzegając udzielenie ostatecznej odpowiedzi od zgody Zarządu PTPN.

Organizację Kongresu w Poznaniu poparto także na zebraniu plenarnym Rady w dniu 9 listopada 2017 r. uzależniając ustalenie założeń organizacyjnych od decyzji Zarządu PTPN (w przypadku pozytywnej decyzji po spotkaniu z Prezesem PTPN).

W dniu 26 października 2017 r. Rada złożyła w Biurze Upowszechniania i Promocji Nauki PAN wniosek o dofinansowanie, przez Polską Akademię Nauk organizacji Kongresu ze środków na działalność upowszechniającą naukę (DUN). Po uzyskaniu decyzji władz PAN o wysokości dofinansowania i decyzji Zarządu PTPN, kierownictwo Rady będzie prowadzić dalsze działania związane z organizacją Kongresu. Według wstępnych założeń przewiduje się, że w Kongresie będzie uczestniczyć ok. 150-180 osób, proponuje się utrzymanie takich samych warunków udziału, jak w przypadku poprzedniego Kongresu.

5. Prowadzenie spraw bieżących przez cykliczne spotkania Prezydium Rady i zebrania plenarne Rady

W okresie sprawozdawczym odbyły się 2 zebrania plenarne Rady i 1 posiedzenie Prezydium Rady:

  • - 11 maja 2017 r. zebranie plenarne poświęcone przyjęciu „Sprawozdania z działalności Rady Towarzystw Naukowych w 2016 roku”, rozważeniu możliwości przyjętego planu pracy na 2017 rok, dyskusji nad kryteriami uznawania towarzystw za naukowe, ujętymi w: Uchwale Rady Towarzystw Naukowych z 16 czerwca 2014 r. w sprawie określenia kryteriów uznania towarzystwa za naukowe i w projekcie Ustawy o towarzystwach naukowych, przekazanym w 2009 r. do Sejmu.
  • 9 listopada 2017 r. zebranie plenarne poświęcone prezentacji i dyskusji nad ekspertyzą „Regionalne towarzystwa naukowe i ich księgozbiory – Charakterystyka zasobów” (pierwotny tytuł: „Księgozbiory regionalnych towarzystw naukowych - Analiza stanu posiadania"), oraz przyjęciu wstępnych założeń programowych i organizacyjnych II Kongresu Towarzystw Naukowych – „Rola towarzystw naukowych w rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej” – wrzesień 2018.
  • -9 września 2017 r. zebranie Prezydium Rady poświęcone omówieniu działań kierownictwa Rady związanych z organizacją II Kongresu Towarzystw Naukowych „Rola towarzystw naukowych w upowszechnianiu nauki i wiedzy oraz w rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej” – wrzesień 2018 oraz ustaleniu terminu i programu zebrania plenarnego Rady Towarzystw Naukowych.

6. Prowadzenie strony internetowej Rady Towarzystw Naukowych

W roku sprawozdawczym ograniczono prowadzenie strony internetowej Rady Towarzystw Naukowych z uwagi na brak materiałów do zamieszczenia na tej stronie. Przejściowo, z uwagi na zmiany serwera w Polskiej Akademii Nauk strona nie funkcjonowała, po interwencji przywrócono jej działanie, przewiduje się zamieszczanie na tej stronie komunikatów organizacyjnych dot. II Kongresu Towarzystw Naukowych

Nie podjęto lub nie zrealizowano następujących zadań ujętych w programie prac Rady na 2017 rok:

7. Organizacja wspólnie z Poznańskim Towarzystwem Przyjaciół Nauk konferencji nt. „Działalność towarzystw naukowych w regionie, współpraca ich z samorządami, oddziałami PAN i PAU oraz terenowymi oddziałami FSNT-NOT”

W wyniku rozmów przewodniczącego Rady z wiceprezesem Polskiej Akademii Nauk czł. koresp. PAN E. Nęcka w sprawie dofinansowania zadań ujętych w programie prac Rady na 2017 roku i uzyskaniu tylko środków na dofinansowanie realizowanej ekspertyzy, nie przystąpiono do organizacji tej konferencji.

8. Współdziałanie z Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego poprzez organizowanie spotkań w sprawach: a) rozwoju społecznego ruchu naukowego, w tym warunków działalności i systemu finansowania oraz polityki państwa w nawiązaniu do projektu Ustawy o towarzystwach naukowych i Ustawy o zasadach finansowania nauki; b) ustalenia kryteriów uznawania towarzystw i stowarzyszeń za naukowe, z weryfikacją aktualnego wykazu towarzystw i stowarzyszeń naukowych.

Z uwagi na brak możliwości nawiązania formalnej współpracy z Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego przedstawiono tylko propozycje uzupełnień do projektu ustawy „Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce”, co szczegółowo przedstawiono w punkcie 1. niniejszego sprawozdania.

W związku z planowana organizacja II Kongresu Towarzystw Naukowych podjęto prace nad aktualizacją wykazu towarzystw i stowarzyszeń naukowych.

9. Przygotowanie memoriału dla kierownictwa państwowego i kierownictwa Akademii, zawierającego ocenę i postulaty w zakresie polityki naukowej państwa w stosunku do społecznego ruchu naukowego

Nie podjęto i nie prowadzono prac związanych z przygotowaniem memoriału dla kierownictwa państwowego i kierownictwa Akademii, zawierającego ocenę i postulaty w zakresie polityki naukowej państwa w stosunku do społecznego ruchu naukowego, z uwagi na brak atmosfery i zainteresowania takim memoriałem.

10. Przygotowywanie opinii w sprawie przygotowywanych aktów prawnych dotyczących społecznego ruchu naukowego oraz materiałów do wystąpień i na spotkania Kierownictwa PAN z przedstawicielami władz państwowych w sprawach społecznego ruchu naukowego

Nie przygotowywano opinii w sprawie przygotowywanych aktów prawnych dot. społecznego ruchu naukowego oraz materiałów do wystąpień i na spotkania Kierownictwa Polskiej Akademii Nauk z przedstawicielami władz państwowych w sprawach społecznego ruchu naukowego z uwagi na brak spotkań kierownictwa Polskiej Akademii Nauk z przedstawicielami władz państwowych w sprawach społecznego ruchu naukowego. Przewodniczący Rady z własnej inicjatywy przygotował uzupełnień do projektu ustawy „Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce”, co szczegółowo przedstawiono w punkcie 1. niniejszego sprawozdania.

11. Rozważenie podjęcia prac nad przygotowaniem i aktualizacją wersji elektronicznej publikacji „Słownik Towarzystw Naukowych – Towarzystwa aktualnie działające w Polsce”

Nie podjęto prac nad przygotowaniem i aktualizacją wersji elektronicznej publikacji „Słownik Towarzystw Naukowych – Towarzystwa aktualnie działające w Polsce” z uwagi na rozwój stron internetowych poszczególnych towarzystw. Rozważa się przygotowanie na stronie Rady wykazu towarzystw z adresami do stron internetowych towarzystw i stowarzyszeń naukowych.

W okresie sprawozdawczym z udziału w Radzie, z uwagi na zakończenie swoich kadencji jako prezesów zarządów towarzystw, zrezygnowali prof. dr hab. Marek JÓŹWIAK – Kieleckie Towarzystwo Naukowe i dr hab. Barbara LEWENSTEIN – Polskie Towarzystwo Socjologiczne. Z uwagi na realia działań Rady nie występowano do władz Polskiej Akademii Nauk o powołanie w ich miejsce nowych członków.

Przygotował:
Sekretarz Rady
Tadeusz Majsterkiewicz
31 stycznia 2018 r.