W dniach 20-22 września 2022 roku odbył się w Poznaniu XI Ogólnopolski Zjazd Pedagogiczny. Zjazdy są inicjatywą Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego, odbywają się od 1993 roku (z reguły co trzy lata) organizowane przez PTP właśnie, wespół z różnymi ośrodkami akademickimi. W tym roku współorganizatorem był Wydział Studiów Edukacyjnych UAM w Poznaniu, a Przewodniczącymi prof. Piotr Kostyło (Przewodniczący PTP) oraz prof. Agnieszka Cybal-Michalska (Dziekan WSE UAM; Przewodnicząca KNP PAN). Patronat nad wydarzeniem objął między innymi Prezes PAN, Prezydent miasta Poznania, Rektor UAM w Poznaniu, KNP PAN.

Zjazdy zawsze są wyjątkowymi spotkaniami pedagogów, stanowią forum współdziałania ludzi nauki i oświaty, stwarzają szanse poznania oraz spotkania teoretyków i praktyków edukacji. Powstają publikacje pozjazdowe oraz są wystosowywane głosy oraz stanowiska środowiska pedagogicznego w aktualnych, ważkich sprawach.

Tegoroczne hasło „Przesilenie. Budujmy lepszy świat w sobie i pomiędzy nami” zgromadziło w Poznaniu przeszło 400 osób i pozwoliło na debatę nad stanem edukacji w cieniu pandemii COVID-19, a przede wszystkim w cieniu wojny. Do Poznania przyjechali między innymi Prof. Wasyl Kremień – Prezydent Narodowej Akademii Nauk Pedagogicznych Ukrainy, Prof. Serhii Zakharin - Państwowy Sekretarz Ministerstwa Oświaty i Nauki Ukrainy, a online z uczestnikami i uczestniczkami Zjazdu łączył się, wśród innych obecnych zdalnie, Prof. Wiktor Ognewiuk - Rektor Kijowskiego Uniwersytetu imienia Borysa Grinchenki.

Wątki agresji Rosji na Ukrainę i jej edukacyjnych konsekwencji były bardzo obecne, ale nie zdominowały debaty. Podkreślając znacznie dramatycznych procesów kulturowych, a zwłaszcza toczącej się wojny, organizatorzy i uczestnicy Zjazdu nie tracili z pola widzenia także innych problemów edukacyjnych, którymi zajmują się naukowo. Jak czytamy we wprowadzeniu w tematykę Zjazdu: „Spośród wielu dóbr, które jako pedagożki i pedagodzy tworzymy oraz z których korzystamy, musimy wybrać te najistotniejsze, które chcemy ochronić, zachować i rozwijać, dla dobra tych, za których odpowiadamy. Ogólnopolski Zjazd Pedagogiczny to okazja to dyskusji naukowej i wskazanie na potrzebę aktualizowania w społeczeństwie wartości społecznych i humanistycznych. To dla nas ważne, wpierające, jednoczące i z ważną misją doświadczenie”. Doświadczenie to budowało się od otwierającego Zjazd wystąpienia prof. Bogumiły Kaniewskiej, Rektor UAM w Poznaniu, po akt domykający: przyjęcie przez aklamację stanowiska XI Ogólnopolskiego Zjazdu Pedagogicznego  w którym zwrócono się do międzynarodowej społeczności wychowawców, nauczycieli i pedagogów z apelem o podjęcie działań na rzecz poszanowania godności, praw człowieka i praw dziecka w warunkach wielowymiarowego przesilenia. Zaakcentowano, że wiedzę, wyniki badań oraz zaangażowanie w kształcenie i wychowanie w duchu wartości pokoju, solidarności, wolności i autonomii traktuje się jako podstawę uprawnienia do wyrażenia stanowiska wobec obecnego stanu zagrożeń zdrowia i życia osób, rozwoju społecznego oraz dalszego bytowania na naszej planecie. Podkreślono, iż środowisko pedagogów podejmuje wysiłki, by zastąpić myślenie o władzy i kontroli nad innymi myśleniem o prawach człowieka i o sprawiedliwości, o odpowiedzialności za siebie, za innych i za środowisko, o edukacji wolnej od indoktrynacji. Każda osoba i każda społeczność ma prawo do rzetelnej wiedzy i autonomicznego wyznaczania wartości i sposobów własnego życia.

Podjęta w wystąpieniach problematyka oraz prowadzone dyskusje – w trakcie tego unikatowego w polskich naukach o edukacji wydarzenia – przyczyniły się do pogłębienia debaty w kwestii głównych problemów współczesności i podtrzymywania świadomości społecznego znaczenia pedagogiki jako nauki oraz społecznej odpowiedzialności pedagożek i pedagogów.