Rada Towarzystw Naukowych

Życzenia wielkanocne

Szczegóły

Opublikowano: 04 kwiecień 2023

 

Radosnych świąt Wielkiej Nocy, pełnych miłości i nadziei, serdecznych spotkań w gronie rodziny i przyjaciół życzy

prof. dr hab. Iwona Hofman

Przewodnicząca RTN PAN

 

 

 

Działalność Rady Towarzystw Naukowych w 2022 roku

Szczegóły

Opublikowano: 16 marzec 2023

Sprawozdanie z działalności Rady Towarzystw Naukowych przy Prezydium PAN

w 2022 roku

W 2022 roku Rada Towarzystw Naukowych przy Prezydium PAN działała w składzie ustalonym Uchwałami nr 13/2019 Prezydium PAN z dnia 19 lutego 2019 r. i nr 18/2019 Prezydium PAN z dnia 19 marca 2019 r. w sprawie powołania członków komitetów problemowych i rad przy Prezydium PAN na okres kadencji 2019-2022 i wynikiem wyborów przeprowadzonych na zebraniu plenarnym Rady w dniu 7 marca 2019 r. oraz na zebraniu plenarnym Rady w dniu 3 marca 2020 r.

Prezydium:

Przewodnicząca

• dr hab. Iwona HOFMAN – Polskie Towarzystwo Komunikacji Społecznej. Lublin

Z-cy przewodniczącej

• prof. dr hab. Zbigniew CZERNICKI – Polskie Towarzystwo Neurochirurgów, Warszawa
• prof. dr hab. inż. Wiesław NAGÓRKO – Polskie Towarzystwo Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej, Warszawa

Członkowie

• prof. dr hab. inż. Jerzy BARGLIK – Stowarzyszenie Elektryków Polskich, Katowice
• prof. dr hab., czł. rzecz. PAN – Andrzej GRZYWACZ - Polskie Towarzystwo Leśne, Warszawa
• prof. dr hab. Jacek IMIELA - Towarzystwo Internistów Polskich, Warszawa
• prof. nadzw. dr hab. Zbigniew KRUSZEWSKI – Towarzystwo Naukowe Płockie, Płock
• prof. nadzw. dr hab. Stanisław KUNIKOWSKI - Włocławskie Towarzystwo Naukowe, Włocławek
• prof. dr hab. Joanna MADALIŃSKA-MICHALAK – Polskie Towarzystwo Pedagogiczne,  Warszawa

Sekretarz

• inż. Tadeusz MAJSTERKIEWICZ - Polska Akademia Nauk, Warszawa

Członkowie Rady

• prof. dr hab. inż. Jerzy BŁAŻEJOWSKI - Gdańskie Towarzystwo Naukowe, Gdańsk
• prof. dr hab. inż. Marek DAROWSKI - Polskie Towarzystwo Inżynierii Biomedycznej, Warszawa
• prof. dr hab. Bohdan DOBRZAŃSKI jr - Polskie Towarzystwo Agrofizyczne, Lublin
• dr hab., prof UJD Julia DZIWOKI - Częstochowskie Towarzystwo Naukowe, Częstochowa
• dr hab., prof. ISl PAN Anna ENGELKING – Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Warszawa
• dr hab., prof. UJK Barbara GIERSZEWSKA - Kieleckie Towarzystwo Naukowe, Kielce
• prof. dr hab. Igor GOŚCIŃSKI – Towarzystwo Lekarskie Krakowskie, Kraków
• dr hab. inż., prof. WSEZ Ewa GÓRSKA – Polskie Towarzystwo Ergonomiczne, Warszawa
• prof. dr hab. Anna GRONOWSKA-SENGER - Polskie Towarzystwo Nauk Żywieniowych, Warszawa
• dr hab. prof. UAM  Andrzej GULCZYŃSKI – Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Poznań
• prof. dr hab. czł. kores. PAN Małgorzata JĘDRYCZKA - Polskie Towarzystwo Genetyczne, Poznań
• prof. dr hab. med. Zbigniew KALARUS - Polskie Towarzystwo Kardiologiczne, Zabrze
• prof. dr hab. Ryszard KASPEROWICZ - Stowarzyszenie Historyków Sztuki, Warszawa
• prof. dr hab. Marek Wł. KOWALCZYK – Towarzystwo Naukowe Warszawskie, Warszawa
• dr hab., prof. PG Beata KRAWCZYK – Federacja Polskich Towarzystw Medycznych, Gdańsk
• prof. dr hab., czł. rzecz. PAN Andrzej LEGOCKI - Polskie Towarzystwo Biochemiczne, Poznań
• dr inż. Jan ŁUKASZEWICZ - Polskie Towarzystwo Leśne, Warszawa
• prof. dr hab. Jolanta MAŁYSZKO - Polskie Towarzystwo Transplantacyjne, Warszawa
• prof. dr hab., czł. rzecz. PAN Małgorzata MAŃKA – Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne, Poznań
• prof. dr hab. Elżbieta MĄCZYŃSKA – Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa
• prof. dr hab. Cezary OBRACHT-PRONDZYŃSKI – Instytut Kaszubski, Gdańsk
• dr hab., prof. UJ Diana PIETRUCH-REIZES - Polskie Towarzystwo Informacji  Naukowej, Kraków
• prof. dr hab. Marek Jacek SARNA - Polskie Towarzystwo Astronomiczne, Warszawa
• prof. dr hab. Leszek SIRKO - Polskie Towarzystwo Fizyczne, Warszawa
• prof. dr hab. Jan TWARDOŃ - Polskie Towarzystwo Nauk Weterynaryjnych, Wrocław
• prof. dr hab. Andrzej WAC-WŁODARCZYK - Lubelskie Towarzystwo Naukowe, Lublin
• dr hab. prof. AKal Krzysztof Jan WALCZAK – Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Kalisz
•  prof. dr hab. Stanisław WINCENCIAK - Polskie Towarzystwo Elektrotechniki Teoretycznej i Stosowanej, Warszawa.

Pomimo trwającej od połowy marca 2020 roku epidemii koronawirusa Covid 19, po wprowadzeniu na początku 20220 roku przez Rząd złagodzenia obostrzeń, realizowano zaplanowane na 2022 rok prace Rady.

W okresie sprawozdawczym odbyły się 3 zebrania plenarne, prowadzone zdalnie w dniu 29 marca i przeprowadzone stacjonarnie w dniach 22 października 2022 r. w czasie III Kongresu Towarzystw Naukowych w Gdańsku i 1 grudnia 2022 r. w Warszawie oraz 3 zebrania Prezydium Rady w dniach 24 lutego, 12 maja i 26 września 2022 r.

W okresie sprawozdawczym prace Rady skoncentrowane zostały na przygotowaniu III Kongresu Towarzystw Naukowych „Społeczny wymiar działalności towarzystw naukowych”, jaki odbył się w Gdańsku w dniach 20-22 października 2022 r. Lokalizacja Kongresu wiązała się z obchodami 100.lecia Gdańskiego Towarzystwa Naukowego. Kongres objęty był Patronatem Narodowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy w Stulecie Odzyskania Niepodległości. Organizatorami Kongresu były Polska Akademia Nauk – Rada Towarzystw Naukowych i Gdańskie Towarzystwo Naukowe, współorganizatorami Miasto Gdańsk, Muzeum Gdańska, Gdańskie Towarzystwo Przyjaciół Sztuki, Uniwersytet Gdański i Politechnika Gdańska. Wsparcia finansowego udzielił Urząd Miasta Gdańska, który nieodpłatnie udostępnił Dwór Artusa i pokrył koszty uroczystości otwarcia oraz Uniwersytet Gdańsk i Politechnika Gdańska, które również nieodpłatnie udostępniły sale i ich obsługę na sesje plenarne i sesje problemowe Kongresu.

W wyniku dyskusji na zebraniu plenarnym Rady i w czasie posiedzeń Prezydium Rady oraz roboczych kontaktów powołane zostały Komitet Honorowy, Komitet Naukowy i Komitet Organizacyjny.

Komitet honorowy tworzyli prof. dr hab. czł. rzecz. PAN Jerzy Duszyński, prezes Polskiej Akademii Nauk i prof. dr hab. inż. Arkadiusz Mężyk, przewodniczący Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich.

Komitet Naukowy tworzyli prof. dr hab. Iwona Hofman, przewodnicząca Rady Towarzystw Naukowych, prezeska Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej, prof. dr hab. inż. Jerzy  Błażejowski, prezes Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, prof. dr hab. czł. koresp. PAN. Romuald Zabielski, wiceprezes Polskiej Akademii Nauk, prof. dr hab. czł. rzecz. PAN Andrzej Grzywacz, członek Prezydium Rady, Polskie Towarzystwo Leśne, prof. dr hab. czl. rzecz. PAN Andrzej Legocki, członek Rady Towarzystw Naukowych, Polskie Towarzystwo  Biochemiczne, prof. dr hab. czł. rzecz. PAN Małgorzata Mańka, członek Rady Towarzystw Naukowych, Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne, prof. dr hab. czł. koresp. PAN Małgorzata Jędryczka - członek Rady Towarzystw Naukowych, Polskie Towarzystwo Genetyczne, prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Kruszewski - członek Prezydium Rady Towarzystw Naukowych, Towarzystwo Naukowe Płockie, prof. dr hab. n. med. Zbigniew Czernicki, z-ca przewodniczącej Rady Towarzystw Naukowych, Polskie Towarzystwo Neurochirurgów, prof. dr hab. inż. Wiesław Nagórko, z-ca przewodniczącej Rady Towarzystw Naukowych,  Polskie Towarzystwo Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej, prof. dr hab. Paweł Golik, przewodniczący Rady Upowszechniania Nauki.

Przewodniczącymi Komitetu Organizacyjnego byli prof. dr hab. inż. Jerzy Błażejowski, prezes Gdańskiego Towarzystwa Naukowego i prof. dr hab. Iwona Hofman, przewodnicząca Rady Towarzystw Naukowych, prezeska Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej, sekretarzem Komitetu Organizacyjnego mgr inż. Tadeusz Majsterkiewicz, sekretarz Rady Towarzystw Naukowych, członkami Komitetu Organizacyjnego prof. dr hab. Cezary Obracht-Prondzyński, członek Rady Towarzystw Naukowych, Instytut Kaszubski w Gdańsku,  dr hab., prof. AM Andrzej Kansy, Płockie Towarzystwo Naukowe, dr hab., prof. PG Beata Krawczyk, członek Rady Towarzystw Naukowych, Politechnika Gdańska, Federacja Polskich Towarzystw Medycznych, Polskie Towarzystwo Mikrobiologów, mgr Izabela Borys, Gdańskie Towarzystwo Naukowe, mgr Joanna Mizeraczyk, Gdańskie Towarzystwo Naukowe i mgr Sylwia Skotnicka, Polskie Towarzystwo Komunikacji Społecznej.

W uroczystości otwarcia Kongresu w Dworze Artusa uczestniczył wojewoda pomorski Dariusz Drelich, wiceprezydent Miasta Gdańska, rektorzy gdańskich uczelni, dyrektor Muzeum Gdańska dr hab. Waldemar Ossowski, prezes Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki Beniamin Koralewski i przewodniczący Rady Upowszechniania Nauki przy Prezydium PAN.

Wykłady inauguracyjne w czasie uroczystego otwarcia wygłosili: prof. dr hab. Iwona Hofman „Komunikacja naukowa i popularyzacja wiedzy jako społeczne zobowiązania towarzystw naukowych”, prof. dr hab. Andrzej Grzywacz, czł. rzecz. PAN  - „Współdziałanie Polskiej Akademii Nauk ze społecznym ruchem naukowym” oraz dr hab. prof. KSW Stanisław Kunikowski – „Wkład towarzystw naukowych w tworzenie i rozwój uczelni wyższych w Polsce”.

Obecność władz województwa i miasta, rektorów uczelni gdańskich i przedstawicieli świata nauki i kultury podkreślała rangę wydarzenia. W związku z obchodami 100.lecia Gdańskiego Towarzystwa Naukowego prezes Towarzystwa wręczył Medale Jubileuszowe członkom Rady tj. prof. dr hab. Małgorzacie Mańka, prof. dr hab. Małgorzacie Jędryczka, prof. dr hab. Andrzejowi Grzywaczowi i prof. dr hab. Zbigniewowi Kruszewskiemu.

Podczas drugiego dnia w obradach plenarnych głos zabrali: prof. dr hab. czł. koresp. PAN Romuald Zabielski, Wiceprezes Polskiej Akademii Nauk i prof. dr hab. czł. koresp. PAN Grzegorz Węgrzyn, Prezes Oddziału PAN w Gdańsku. Na sesjach plenarnych referaty wygłosili: prof. dr hab. inż. Jerzy Błażejowski - Gdańskie Towarzystwo Naukowe – „Rola towarzystw naukowych ogólnych i regionalnych w rozwoju nauki i aktywizacji środowisk lokalnych”,  prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Kruszewski – Towarzystwo Naukowe Płockie – „Społeczny ruch naukowy a uregulowania prawne”, prof. dr hab. Piotr Kostyło – Polskie Towarzystwo Pedagogiczne  - „Integracyjna funkcja towarzystw naukowych”, prof. dr hab. inż. Bożenna Kawalec-Pietrenko – Federacja Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOT – „Rola stowarzyszeń naukowo-technicznych NOT w szerzeniu wiedzy i wskazywaniu działań na rzecz Przemysłu 4.0” oraz prof. dr hab. Magdalena Musiał-Karg i prof. dr hab. Arkadiusz Żukowski – Polskie Towarzystwo Nauk Politycznych – „Drapieżna nauka – drapieżne publikacje i ich skutki dla dyscyplin naukowych w Polsce. Przykład nauk o polityce i administracji”.

Mówcy i dyskutanci poruszyli m.in. problemy uregulowań prawnych statusu towarzystw, integracyjnej funkcji towarzystw naukowych, roli towarzystw naukowych w szerzeniu wiedzy i aktywizacji środowisk lokalnych, roli stowarzyszeń naukowo-technicznych NOT w rozwoju nowoczesnego przemysłu oraz skutków drapieżnej nauki dla pozycji dyscyplin naukowych w Polsce.

W drugim dniu obrad odbyło się 6 sesji problemowych: „Wkład towarzystw ogólnych i regionalnych w rozwój nauki i regionów (prowadzący dr hab., prof. UAM Andrzej Gulczyński, prof. dr hab. Andrzej Wac-Włodarczyk) – 6 referatów;  dwie sesje „Działania towarzystw w naukach społecznych i humanistycznych w kształtowaniu postaw i świadomości społecznej (prowadzące: dr hab., prof. ISl PAN Anna Engelking i dr hab. prof. UJ Diana Pietruch-Reizes) – po 7 referatów; „Działania towarzystw w naukach biologicznych i rolniczych na rzecz rozwoju nauki (prowadzące: prof. dr hab. czł. rzecz. PAN Małgorzata Mańka, prof. dr hab. czł. koresp. PAN Małgorzata Jędryczka) – 9 referatów, „Działania towarzystw w naukach ścisłych i technicznych oraz naukach o Ziemi na rzecz rozwoju gospodarki. (prowadzący: prof. dr hab. Marek Sarna) – 6 referatów i „Działania towarzystw medycznych na rzecz poprawy zdrowia społeczeństwa (prowadzący: prof. dr hab. Jacek Imiela) – 5 referatów.

Referaty na sesjach problemowe podzielono według specyfiki towarzystw i dziedzin nauki pomiędzy towarzystwa ogólne i regionalne, reprezentujące nauki społeczne i humanistyczne, nauki biologiczne i rolnicze, nauki ścisłe, techniczne i nauki o Ziemi, towarzystwa medyczne. W referatach przedstawiono szeroki zakres zagadnień historycznych, tradycji, zasobów materialnych, wydawania czasopism, praktyk popularyzacji wiedzy, współpracy z otoczeniem zewnętrznym, funkcji integracyjnej towarzystw itd.

W trzecim dniu Kongresu odbyło się posiedzenie plenarne Rady Towarzystw Naukowych, podczas którego przewodnicząca Rady, prof. dr hab. I. Hofman omówiła projekt ustawy regulującej status społecznego ruchu naukowego w Polsce. W obradach plenarnych Kongresu referaty wygłosili: dr  Grzegorz D. Stunża – Polskie Towarzystwo Edukacji Medialnej – „Potencjał i praktyka popularyzacji nauki w dobie medialnych przemian (post) pandemicznych)”, dr hab., prof. UG Małgorzata Łosiewicz – Polskie Towarzystwo Komunikacji Społecznej – „Zaangażowanie towarzystw naukowych w rozwój młodych badaczy. Praktyki i doświadczenia Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej” i dr hab., prof. UJ Diana Pietruch-Reizes – Polskie Towarzystwo Informacji Naukowej – „Zainteresowanie doktorantów działalnością towarzystw naukowych”.

Podczas dyskusji podsumowującej Kongres głos zabierali m. in. prowadzący sesje problemowe. Pomimo zróżnicowania społecznego ruchu naukowego, wyodrębniono kilka problemów wspólnych, które rzutują na przyszłość towarzystw naukowych. Są to: niska punktacja czasopism wydawanych przez towarzystwa, relatywnie słaba świadomość narzędzi i nowoczesnych technik dystrybucji wiedzy, brak systemów motywacyjnych dla młodych badaczy, deficyty finansowe i trudności w utrzymaniu zasobów materialnych towarzystw.

W Kongresie wzięło udział ponad 90 naukowców i działaczy społecznego ruchu naukowego, reprezentując ok. 60 towarzystw naukowych ogólnych i specjalistycznych, w tym 24 przedstawicieli towarzystw ogólnych i regionalnych, 23 przedstawicieli towarzystw działających w naukach społecznych i humanistycznych, 10 przedstawicieli towarzystw działających w naukach biologicznych, 9 przedstawicieli towarzystw działających w naukach rolniczych i leśnych, 5 przedstawicieli towarzystw działających w naukach ścisłych i technicznych, 3 przedstawicieli towarzystw działających w naukach o Ziemi, 8 przedstawicieli towarzystw działających w naukach medycznych oraz 3 przedstawicieli stowarzyszeń naukowo-technicznych NOT. Ogółem na obradach plenarnych i na sesjach problemowych wygłoszono 55 wystąpień. Udział przedstawicieli poszczególnych grup towarzystw obrazuje poniższe zestawienie:

Liczba osób z towarzystw (59 towarzystw – 86 osób):

Towarzystwa ogólne i regionalne (9 towarzystw – 24 osoby)

1. Gdańskie Towarzystwo Naukowe (3+6)
2. Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk (4)
3. Lubelskie Towarzystwo Naukowe (1)
4. Łódzkie Towarzystwo Naukowe (1)
5. Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk (2)
6. Towarzystwo Naukowe Płockie (2)
7. Towarzystwo Ziemi Kozielskiej (2)
8. Włocławskie Towarzystwo Naukowe (1)
9. Wrocławskie Towarzystwo Naukowe (2)

Towarzystwa w naukach społecznych i humanistycznych (20 towarzystw – 23 osoby)

10. Polskie Towarzystwo Badań nad Filmem i Mediami (1)
11. Polskie Towarzystwo Edukacji Medialnej (1)
12. Polskie Towarzystwo Ekonomiczne (1)
13. Polskie Towarzystwo Ergonomiczne (1)
14. Polskie Towarzystwo Historii Prawa (1)
15. Polskie Towarzystwo Informacji Naukowej (1)
16. Polskie Towarzystwo Językoznawcze (1)
17. Polskie Towarzystwo Komunikacji Społecznej (2)
18. Polskie Towarzystwo Ludoznawcze (1)
19. Polskie Towarzystwo Nauk Politycznych (1)
20. Polskie Towarzystwo Nautologiczne (1)
21. Polskie Towarzystwo Pedagogiczne (3)
22. Polskie Towarzystwo Polityki Społecznej (1)
23. Polskie Towarzystwo Socjologiczne (1)
24. Polskie Towarzystwo Studiów Europejskich (1)
25. Polskie Towarzystwo Studiów Międzynarodowych (1)
26. Societas Humboldtiana Polonorum (1)
27. Towarzystwo Kultury Języka (1)
28. Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza (1)
29. Towarzystwo Naukowe Prakseologii (1)

Towarzystwa w naukach biologicznych (9 towarzystw – 10 osób)

30. Polskie Towarzystwo Antropologiczne (1)
31. Polskie Towarzystwo Biochemiczne (1)
32. Polskie Towarzystwo Biofizyczne (1)
33. Polskie Towarzystwo Botaniczne (1)
34. Polskie Towarzystwo Genetyczne (1)
35. Polskie Towarzystwo Mikrobiologów (1)
36. Polskie Towarzystwo Mykologiczne (2)
37. Polskie Towarzystwo Parazytologiczne (1)
38. Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika (1)

Towarzystwa w naukach rolniczych (6 towarzystw – 9 osób)

39. Polskie Towarzystwo Agrofizyczne (1)
40. Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne (2)
41. Polskie Towarzystwo Leśne (3)
42. Polskie Towarzystwo Nauk Ogrodniczych (1)
43. Polskie Towarzystwo Nauk Weterynaryjnych (1)
44. Polskie Towarzystwo Technologów Żywności (1)

Towarzystwa w naukach matematyczno-fizyczno-chemicznych (2 towarzystwa- 2 osoby)

45. Polskie Towarzystwo Astronomiczne (1)
46. Polskie Towarzystwo Fizyczne (1)

Towarzystwa w naukach technicznych (3 towarzystwa – 3 osoby)

47. Polskie Towarzystwo Inżynierii Biomedycznej (1)
48. Polskie Towarzystwo Kalorymetrii i Analizy Termicznej (1)
49. Polskie Towarzystwo Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej (1)

Towarzystwa w naukach o Ziemi (2 towarzystwa – 3 osoby)

50. Polskie Towarzystwo Geograficzne (2)
51. Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich (1)

Towarzystwa w naukach medycznych (7 towarzystw – 8 osób)

52. Polskie Towarzystwo Anestezjologii i Intensywnej Terapii (1)
53. Polskie Towarzystwo Badań Układu Nerwowego (1)
54. Polskie Towarzystwo Dietetyki (2)
55. Polskie Towarzystwo Farmakologiczne (1)
56. Polskie Towarzystwo Okulistyczne (1)
57. Towarzystwo Chirurgów Polskich (1)
58. Towarzystwo Internistów Polskich (1)

Stowarzyszenia NOT (przedstawiciele FSN NOT 3 osoby)

59. Federacja Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOT (3)

Inne

60. Polska Akademia Nauk (1)

Grupa towarzystw	Udział
Towarzystwa ogólne i regionalne	24
Towarzystwa w naukach społecznych	23
Towarzystwa w naukach biologicznych	10
Towarzystwa w naukach rolniczych	9
Towarzystwa w naukach mat.-fiz.-chem.	2
Towarzystwa w naukach technicznych	3
Towarzystwa w naukach o Ziemi	3
Towarzystwa w naukach medycznych	8
Stowarzyszenia NOT	3
Inne	1
R a z e m	86
Przedstawiciele władz, uczelni  gdańskich w trakcie otwarcia	10

 

Kongres zakończył się przyjęciem Uchwały (tekst poniżej) w sprawie współdziałania wszystkich podmiotów zaangażowanych  w podtrzymanie tradycji społecznego ruchu naukowego w formule wynikającej z wyzwań współczesności w zakresie przygotowania projektu ustawy regulującej działanie towarzystw naukowych w Polsce. Tytuł Kongresu „Społeczny wymiar działalności towarzystw naukowych” bardzo dobrze oddaje kierunek polityki naukowej państwa i wiążę się z problematyką dystrybucji wiedzy i popularyzacji nauki, w wygłoszonych referatach przedstawiono rolę i działania towarzystw w realizacji misji społecznego ruchu naukowego na rzecz społeczeństwa i kraju.

 

UCHWAŁA

III Kongresu Towarzystw Naukowych

z dnia 22 października 2022 r.

Towarzystwa naukowe są ważnym elementem systemu nauki w Polsce. Swoją działalnością pro publico bono wpisują się w politykę państwa, odpowiadając na wyzwania współczesności oraz poszukując rozwiązań służących przyszłym pokoleniom.

Historyczny ogląd bilansu społecznego ruchu naukowego w Polsce umożliwia wysoką ocenę działalności naukowej, popularyzatorskiej i wydawniczej w wymiarze krajowym i międzynarodowym na przestrzeni wieków. Wiele  organizacji koncentruje się na umacnianiu potencjału regionów, uznając, że ich różnorodne tradycje tworzą tożsamość Polaków. W przestrzeni towarzystw naukowych spotykają się miłośnicy nauki w różnym wieku, co sprzyja nawiązywaniu więzi między uczniami i mistrzami oraz uczy poszanowania osiągnięć poprzedników. Na gruncie towarzystw naukowych dokonuje się dojrzewanie do godnego pełnienia ról społecznych i odpowiedzialnego sprawowania funkcji. Cele społecznego ruchu naukowego obejmują m.in.: prowadzenie badań naukowych i upowszechnianie ich wyników podczas konferencji i sesji oraz w publikacjach, prowadzenie kształcenia całożyciowego, wspomaganie nauczycieli akademickich w rozwoju naukowym, promowanie etycznych postaw, prowadzenie bibliotek oraz placówek o charakterze archiwalnym i muzealnym.

Pomimo dużego znaczenia i wielu zasług dla polskiej nauki i narodowego dziedzictwa, towarzystwa naukowe nie zajmują należnego miejsca w polityce naukowej państwa. Brakuje bowiem systemowych rozwiązań, które zapewniałyby przetrwanie  społecznego ruchu naukowego i jego ponadczasowego dorobku zawartego w publikacjach oraz w materialnych pomnikach, takich jak biblioteki, archiwa czy muzea.

Uczestnicy III Kongresu Towarzystw Naukowych uznają za niezbędne finansowanie organizacji społecznego ruchu naukowego ze środków budżetu państwa i jednostek samorządu terytorialnego. Towarzystwa naukowe powinny być także dostrzegane i finansowo wspierane przez podmioty gospodarcze. Ze względu na ważny interes państwa oraz z uwagi na pilną potrzebę naukową  i społeczną Rada Towarzystw Naukowych przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk podjęła pracę nad przygotowaniem projektu ustawy o towarzystwach naukowych, której celem jest poprawienie ich funkcjonowania, zwiększenie wpływu na rozwój nauki i wzmocnienie roli w kształtowaniu nowoczesnego społeczeństwa wiedzy.

Dlatego też zwracamy się do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Marszałka Sejmu RP, Marszałka Senatu RP, Prezesa Rady Ministrów, Ministra Edukacji i Nauki, Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Ministra Finansów o zainteresowanie się towarzystwami naukowymi i wsparcie ich funkcjonowania przez trwałe uregulowania o charakterze systemowym. Wyrażamy przekonanie, że przyczyniłoby się to do zwiększenia udziału polskiej nauki w światowych dokonaniach.

W trakcie przygotowywania Kongresu  do ponad 300 towarzystw naukowych dwukrotnie (w marcu i czerwcu) rozesłano informację o planowanym Kongresie, wraz z Komunikatem organizacyjnym, formularzem zgłoszeniowym (z terminem zgłoszeń do końca czerwca br., następnie przedłużonym do 15 lipca br.) i Ankietą, której celem jest zebranie przed Kongresem danych i opracowanie ekspertyzy o stanie społecznego ruchu naukowego w Polsce wg stanu na 31 grudnia 2021 r.

Prowadzono także działania związane z realizacją innych zadań przyjętych w programie prac Rady na 2022 rok.

Kontynuowano działania związane z wypracowaniem rozwiązań prawnych dot. statusu towarzystw i stowarzyszeń naukowych i naukowo-technicznych oraz systemu finansowania społecznego ruchu naukowego w Polsce, w tym działania związane z uchwaleniem przez Sejm ustawy o towarzystwach naukowych i zmian w ustawie o Polskiej Akademii Nauk i w ustawie o samorządzie terytorialnym, pod kątem dostosowania rozwiązań prawnych i systemu finansowania społecznego ruchu naukowego w Polsce do przepisów w Unii Europejskiej. Powołano Zespół ds. znowelizowania projektu Ustawy pod kierunkiem profesora Zbigniewa Kruszewskiego. Zaktualizowano, wypracowany w poprzednich kadencjach projekt Ustawy o towarzystwach naukowych, dostosowując go do aktualnych rozwiązań prawnych w nauce, proponujący powrót do istniejącej do 1990 roku afiliacji towarzystw naukowych przy wydziałach Polskiej Akademii Nauk i zwiększenie udziału towarzystw naukowych w polityce samorządowej i regionalnej poprzez powiązanie z samorządami. Na Kongresie Towarzystw Naukowych w Gdańsku został przedstawiony referat „Społeczny ruch naukowy a uregulowania prawne”, z omówieniem projektu Ustawy o towarzystwach naukowych, dla upublicznienia tego projektu i jego wsparcia przez uczestników Kongresu przy rozmowach z władzami państwowymi i samorządowymi.

W 2022 roku prowadzono prace związane z wydaniem publikacji z konferencji zorganizowanych w 2021 roku - odbytej w dniu 17 września 2021 roku w Płocku konferencji „Społeczny ruch naukowy w procesie zmiany” i z zorganizowanej w dniach 29 maja i 10 grudnia 2021 r. „Komunikacja w nauce, Komunikowanie wiedzy – Rola towarzystw naukowych”. Publikacja z konferencji „Społeczny ruch naukowy w procesie zmiany” ukazała się drukiem w pierwszych dniach czerwca 2022 r. w nakładzie 120 egz., które zostały rozesłane autorom referatów, członkom Rady i uczestnikom konferencji. Na początku lipca 2022 r. złożono do Biura Upowszechniania i Promocji Nauki PAN celem ich opublikowania w wersji internetowej i w kilkunastu/kilkudziesięciu  egzemplarzach materiały z konferencji „Komunikacja w nauce, Komunikowanie wiedzy – Rola towarzystw naukowych”.

Na posiedzeniu Prezydium Polskiej Akademii Nauk w dniu 24 maja br. przedstawiona została ocena działalności Rady w bieżącej kadencji, dokonana  przez powołaną przez Prezesa PAN Komisję, kierowaną przez czł. koresp. PAN Andrzeja Buko – Wydział I PAN. Komisja wysoko oceniła działalność Rady.

Prowadzono stronę internetową Rady, pełniącą rolę Newsletter’a” o działaniach Rady Towarzystw Naukowych i towarzystw naukowych oraz platformę współdziałania z towarzystwami i stowarzyszeniami naukowymi ogólnymi, regionalnymi i specjalistycznymi oraz ze stowarzyszeniami naukowo-technicznymi NOT, poprzez zamieszczanie na stronie Rady nadsyłanych informacji o wydarzeniach w działalności towarzystw, organizowanych konferencjach, zjazdach, jubileuszach, patronaty nad organizacją konferencji, udział w obchodach jubileuszy itp.

W październiku 2022 r. podjęto prace nad aktualizacją wydanego w 2004 roku przez Bibliotekę Polskiej Akademii Nauk w Warszawie i Radę Towarzystw Naukowych „Słownika Towarzystw Naukowych – Towarzystwa aktualnie działające w Polsce”, opracowanego pod kierunkiem doc. Barbary Sordylowej. W „Słowniku” zamieszczonych jest 256 haseł o towarzystwach naukowych ogólnych i specjalistycznych, towarzystwach naukowo-zawodowych oraz stowarzyszeniach naukowo-technicznych i stowarzyszeniach miłośników (przyjaciół) nauki. We wrześniu 2022 r. rozesłano wersję elektroniczną haseł zamieszczonych w tym „Słowniku” do około 50 towarzystw, z uwagi na prace związane z przygotowaniem Kongresu przerwano te prace, wysłanie haseł do pozostałych towarzystw, z prośbą o aktualizację i uzupełnienie o działalność w ostatnich 20 latach, przełożono na następny rok.

W 2022 roku odbyły się 3 zebrania plenarne Rady w dniu 29 marca br., 22 października br. i 1 grudnia br. W przeprowadzonym zdalnie w dniu 29 marca 2022 r. zebraniu plenarnym Rady wzięło udział 31 osób. Z  uwagi na potwierdzenie możliwości udziału w zebraniu stacjonarnym przez zbyt małą ilość członków Rady, nie gwarantującej quorum, w ostatniej chwili zdecydowano się na organizację zebrania w trybie zdalnym. Spotkanie w trybie zdalnym realizowano zgodnie z rozesłanym wcześniej programem, obejmującym informację o działaniach Prezydium Rady od 10 grudnia 2021 r., przedstawienie stanu przygotowań do III Kongresu Towarzystw Naukowych - Społeczny wymiar działalności towarzystw naukowych", planowanego w dniach 20-22 października 2022 r. w Gdańsku i przyjęcie propozycji składów komitetów: Honorowego, Naukowego i Organizacyjnego, przedstawienie i rozważenie poparcia stanowiska Towarzystwa Naukowego Warszawskiego w sprawie projektu utworzenia Akademii Kopernikańskiej, przedstawienie zaktualizowanej wersji "Ustawy o towarzystwach naukowych", przyjęcie sprawozdania z działalności Rady w 2021 r. i przyjęcie protokołu z zebrania plenarnego Rady w dniu 10 grudnia 2021 r.

W trakcie posiedzenia dyskutowano głównie nad sprawami zawiązanymi z organizacją Kongresu, w tym wystąpieniem o patronat Prezydenta RP oraz patronatami Ministra Edukacji i Nauki oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Profesor J. Błażejowski przedstawił wstępny harmonogram  obchodów 100-lecia powstania Towarzystwa Przyjaciół Nauki i Sztuki w Gdańsku (TPNiS) oraz tradycji Gdańskiego Towarzystwa Naukowego (GTN) i Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki (GTPS) obejmujący:

- promocję specjalnego tomu „Rocznika Gdańskiego” dedykowanego 100-leciu TPNiS/GTN/GTPS – marzec/kwiecień 2022
- sesję naukową upamiętniającą 100-lecie powstania Towarzystwa połączoną z Walnym Zebraniem członków GTN – 26 maja 2022
- Galę i Koncert w Filharmonii Bałtyckiej dedykowane 100-leciu Towarzystwa – 16 września 2022
- III Kongres Towarzystw Naukowych „Społeczny wymiar działalności towarzystw naukowych”.

I dzień 20 października 2022 (czwartek) – Dwór Artusa w Gdańsku – uroczyste otwarcie, z wystąpieniami powitalne przewodniczącej Rady Towarzystw Naukowych przy Prezydium PAN, prezesa GTN, prezesa Oddziału PAN w Gdańsku, wykład inauguracyjny, wystąpienia gości, wręczenie uhonorowań, wyróżnień i upominków, promocja księgi pamiątkowej wydanej z okazji 100-lecia Towarzystw Przyjaciół Nauki i Sztuki w Gdańsku/Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, koncert Capelli Gedanensis i poczęstunek,

II dzień (piątek) – sesje naukowe - Centrum Dydaktyczno-Konferencyjne Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego w Sopocie (ul. Piaskowa 9),

III dzień (sobota) – sesje naukowe – Politechnika Gdańska (ul. Gabriela Narutowicza 11/12 – budynek z 1904 r.)

Postanowiono o zaproszeniu do Komitetu Honorowego prezesów Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności, przewodniczącego Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich oraz przewodniczącego Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Zaproponowano skład Komitetu Naukowego – prof. dr hab. I. Hofman, przewodnicząca Rady Towarzystw Naukowych,  prof. dr hab. inż. J. Błażejowski, Prezes Gdańskiego Towarzystwa Naukowego,  Wiceprezes PAN czł. koresp. PAN R. Zabielski, prezes Oddziału PAN w Gdańsku czł. koresp. PAN G. Węgrzyn, członkowie Polskiej Akademii Nauk będący członkami Rady: czł. rzecz. PAN  A.  Grzywacz, czł. rzecz. PAN A. Legocki i czł. rzecz. PAN M. Mańka; z-cy przewodniczącej Rady: prof. dr hab. Z. Czernicki i prof. dr hab. W. Nagórko, organizator I i II Kongresu prof. dr hab. Z. Kruszewski oraz przewodniczący Rady Upowszechniania Nauki przy Prezydium PAN prof. dr hab. P. Golik.

Zaproponowano powołanie do składu Komitetu Organizacyjnego, kierowanego przez przewodniczącą Rady Towarzystw Naukowych i Prezesa Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, sekretarza Rady T. Majsterkiewicza i autora Ankiety o towarzystwach naukowych dr hab., prof. MUP A. Kansy oraz dr Karolinę Burno-Kaliszuk, prowadzącą stronę internetową Rady, włączenie członków Rady z terenu Gdańska – prof. dr hab. Cezarego Obracht-Prondzyńskiego – Instytut Kaszubski w Gdańsku i dr hab., prof. PG Beatę Krawczyk – Politechnika Gdańska, o ile wyrażą zgodę na udział w tym Komitecie. Ustalono, że do składu Komitetu Organizacyjnego zostaną również włączeni zaproponowani przez Prezesa Gdańskiego Towarzystwa Naukowego pracownicy GTN lub Oddziału PAN w Gdańsku.

Podjęto decyzje o wspólnym wystąpieniu, przewodniczącej Rady Towarzystw Naukowych i Prezesa Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, do Prezydenta RP A. Dudy o objęcie III Kongresu patronatem narodowym lub honorowym patronatem Prezydenta RP, do prezesów Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności oraz przewodniczącego Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich o zgodę na udział w Komitecie Honorowym Kongresu i do osób zaproponowanych do Komitetu Naukowego, o zgodę na udział w tym Komitecie. Ustalono osoby odpowiedzialne za rozsyłanie wszelkich informacji o Kongresie i zdecydowano o zamieszczeniu, na stronie Rady informacji o Kongresie, wraz z formularzem zgłoszenia i kolejnych Komunikatów dot. Kongresu.

Na zebraniu plenarnym Rady  Towarzystw Naukowych odbytym w czasie Kongresu na terenie Politechniki Gdańskiej w dniu 22 października 2022 r., w którym wzięło udział 17 osób przedyskutowano projekt stanowiska III Kongresu Towarzystw Naukowych, przedstawiono informację o zgłoszonych przez Towarzystwo Naukowe Warszawskie i Polskie Towarzystwo Fizyczne uwagach do projektu Ustawy o towarzystwach naukowych, dyskutowano nad planem pracy Rady w 2023 roku i ustaleniem terminu zebrania plenarnego Rady podsumowującego działalność Rady w kadencji 2019-2022.

W wyniku dyskusji wprowadzono korekty do przygotowanego projektu Uchwały Kongresu, zaproponowano aby w planie pracy Rady w 2023 roku uwzględnić:

- wydanie publikacji z III Kongresu Towarzystwo Naukowych „Społeczny wymiar działalności towarzystw naukowych,
- zorganizowanie w Warszawie w październiku 2023 roku konferencji lub uroczystego zebrania plenarnego Rady w 60-lecie utworzenia Rady,
- rozważenie wydania publikacji „60 lat działalności Rady Towarzystw Naukowych i jej działania na rzecz społecznego ruchu naukowego”,
- kontynuację,  rozpoczętych prace nad uaktualnieniem „Słownika Towarzystw Naukowych” z 2004 roku, wydanego rzez Bibliotekę PAN w Warszawie i Radę Towarzystw Naukowych.  Ustalono, że zebranie plenarne Rady podsumowujące kadencję 2019-2022 odbędzie się w dniu 1 grudnia 2022 r.

Zebranie plenarne Rady w dniu 1 grudnia 2022 r. poświęcono podsumowaniu III Kongresu Towarzystw Naukowych "Społeczny wymiar działalności towarzystw naukowych", zorganizowanego przez Radę i Gdańskie Towarzystwo Naukowe; podsumowaniu działalności Rady Towarzystw Naukowych w 2022 roku i w kadencji 2019-2022, z przyjęciem sprawozdania za rok 2022, omówieniu założeń programowych działalności Rady Towarzystw Naukowych na kadencję 2023-2026 i projektu planu pracy Rady na 2023 rok oraz stanowisk Towarzystwa Naukowego Warszawskiego i Polskiego Towarzystwa Fizycznego do przygotowanego projektu Ustawy o towarzystwach. - wydanie publikacji z III Kongresu Towarzystwo Naukowych „Społeczny wymiar działalności towarzystw naukowych. Jako najważniejsze w  planie pracy na 2023 rok przejęto:

- kontynuowanie działań związanych z wypracowaniem rozwiązań prawnych dot. statusu towarzystw i stowarzyszeń naukowych i naukowo-technicznych oraz systemu finansowania społecznego ruchu naukowego w Polsce,
- zorganizowanie w Warszawie w październiku 2023 roku konferencji lub uroczystego  zebrania plenarnego Rady w 60-lecie utworzenia Rady,
- rozważenie wydania publikacji „60 lat działalności Rady Towarzystw Naukowych i jej działania na rzecz społecznego ruchu naukowego”,
- kontynuację,  rozpoczętych prace nad uaktualnieniem „Słownika Towarzystw Naukowych” z 2004  roku, wydanego rzez Bibliotekę PAN w Warszawie i Radę Towarzystw Naukowych.

W roku sprawozdawczym odbyły się 3 posiedzenia Prezydium Rady w dniu 24 lutego, 12 maja i 20 września 2022 r.

W trakcie odbytego w dniu 24 lutego 2022 r. posiedzenia Prezydium Rady dyskutowano głównie nad sprawami zawiązanymi z organizacją Kongresu, w tym wystąpieniem o patronat Prezydenta RP oraz patronatami Ministra Edukacji i Nauki oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Ustalono, że w czasie sesji plenarnych zostanie wygłoszonych 10-12 referatów i będą zorganizowane 4 sesje problemowe, w których zaprezentowane będą referaty i komunikaty zgłoszone przez uczestników Kongresu. Przygotowano propozycje składów Komitetu Honorowego, Komitetu Naukowego i Komitetu Organizacyjnego, które będą przedstawione do akceptacji Rady.

W trakcie odbytego w dniu 12 maja 2022 r. zebrania Prezydium Rady, zgodnie z postanowieniami podjętymi w czasie zebrania plenarnego Rady w dniu 29 marca br., przedyskutowaniu założenia organizacyjnych, zaplanowanego na 21-22 października 2022 r. III Kongresu Towarzystw Naukowych „Społeczny wymiar działalności towarzystw naukowych”, przedyskutowaniu i podjęciu decyzji w sprawie wystąpienia do Prezydenta RP o objęcie Kongresu patronatem narodowym i przyjęciu składów Komitetu Honorowego, Komitetu Naukowego i Komitetu Organizacyjnego.

W wyniku dyskusji zaakceptowano wystąpienie do Prezydenta RP o objęcie Kongresu patronatem narodowym, bez występowania o patronat  ministrów edukacji i nauki oraz kultury i dziedzictwa narodowego i bez udziału tych ministrów w Komitecie Honorowym Kongresu, zdecydowano, że do Komitetu Honorowego będą zaproszeni prezes Polskiej Akademii Nauk i przewodniczący Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, do Komitetu Naukowego włączono Panią Profesor M. Jędryczka - która w ostatnich wyborach w Polskiej Akademii Nauk została wybrana członkiem korespondentem PAN, postanowiono ustalenie programu Kongresu odłożono do czasu zamknięcia zgłoszeń i zgłoszenia referatów,  podjęto decyzje o ustaleniu wpisowego w wysokości 200 zł dla młodych (do 35 lat) członków towarzystw naukowych, rozpatrzono uwagi prof. dr  hab. czł. rzecz. PAN A. Białasa – byłego prezesa Polskiej Akademii Umiejętności do zaktualizowanego projektu Ustawy o Polskiej Akademii Nauk, wprowadzając stosowne zmiany do tego projektu.

Przeprowadzone zdalnie posiedzenie Prezydium Rady w dniu 20 września 2022 r. poświecono ocenie stanu przygotowania, zaplanowanego na 21-22 października 2022 r. III Kongresu Towarzystw Naukowych „Społeczny wymiar działalności towarzystw naukowych”. Podjęto decyzje w sprawie referatów na sesje plenarne i podziale referatów na sesje problemowe. Ustalono, ze referaty na sesje problemowe podzielono zostaną według specyfiki towarzystw i dziedzin nauki pomiędzy towarzystwa ogólne i regionalne, reprezentujące nauki społeczne i humanistyczne, nauki biologiczne i rolnicze, nauki ścisłe, techniczne i nauki o Ziemi, towarzystwa medyczne. Ustalono Zespól ds. przygotowania projektu stanowiska Kongresu – prof. dr hab.  I. Hofman, prof. dr hab. A. Grzywacz, prof. dr hab. Z. Kruszewski . dr  hab. prof. MUP A. Kansy, ustalono czas wystąpień (25-30 minut na sesji plenarnej, do 20 minut na sesjach problemowych), ustalono, że uroczysta kolacja odbędzie się w dniu 21 października w Hotelu Sheraton w Sopocie o godz. 19.00. Dyskutowano o sprawach finansowych, zwracając uwagę, ze nie zawarcie stosownej umowy między Polską Akademią Nauk i Gdańskim Towarzystwem Naukowym określającej szczegółowe koszty i sposób finansowania nie można ustalić kosztów Kongresu. Z uwagi na brak udziału w zebraniu prof. J. Błażejowskiego sprawy finansowania i zawarcia stosownej umowy zostaną ustalone w drodze rozmów prof. I. Hofman z prof. J. Błażejowskim.

W planie pracy Rady w 2022 roku planowano „Przygotowanie i opublikowanie do końca października 2022 roku raportu dot. stanu społecznego ruchu naukowego (wg stanu na 31 grudnia 2021 r.), z wykorzystaniem ankiety opracowanej w 2013 roku (autor dr A. Kansy). Ankieta, po akceptacji na zebraniu plenarnym Rady w dniu 29 marca 2022 r. została rozesłana razem z zaproszeniem do ponad 300 towarzystw naukowych, z prośbą o jej wypełnienie i odesłanie do 30 czerwca 2022 roku. W terminie otrzymano tylko  35 ankiet, co uniemożliwiło opracowanie raportu. W wyniku kolejnych apeli do czasu rozpoczęcia Kongresu otrzymano kolejnych 30 ankiet, ta liczba ankiet nie pozwala na przygotowanie raportu przedstawiającego aktualny stan towarzystw naukowych w porównaniu ze stanem z 2013 roku, kiedy otrzymano 118 ankiet. W najbliższym czasie zostanie przygotowana analiza na podstawie otrzymanych ankiet.

Z uwagi na brak Raportu nie zrealizowano także również innych pozycji planu pracy na 2022 rok:

- przygotowanie, na podstawie Raportu, memoriału dla kierownictwa państwowego i kierownictwa Akademii, zawierającego ocenę i postulaty w zakresie polityki naukowej państwa w stosunku do społecznego ruchu naukowego,

- wypracowanie, na podstawie Raportu, wspólnie z Polską Akademią Umiejętności, Towarzystwem Naukowym Warszawskim i Poznańskim Towarzystwem Przyjaciół Nauk i przedstawienie władzom państwowym i komisjom sejmowym postulatów w sprawie warunków działalności i systemu finansowania oraz polityki państwa w stosunku do społecznego ruchu naukowego”.

Nie podjęto prac nad przygotowaniem publikacji „60-lecie działalności Rady Towarzystw Naukowych i rola Polskiej Akademii Nauk w rozwoju społecznego ruchu naukowego”, na przypadające w 2023 roku 60-lecie Rady”, postanowiono przełożyć te prace na 2023 rok.

Nie zorganizowano także zebrania plenarnego Rady, planowanego w siedzibie Lubelskiego Towarzystwa Naukowego nt. Współdziałanie Rady Towarzystw Naukowych z istniejącymi strukturami koordynacji działalności poszczególnych kategorii społecznego ruchu naukowego (Federacja Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOT, Federacja Polskich Towarzystw Medycznych) - do rozważenia organizacja tego zebrania w nowej kadencji.

Przygotował:

Sekretarz Rady
Tadeusz Majsterkiewicz

21 grudnia 2022 r.

III Kongres Towarzystw Naukowych - sprawozdanie

Szczegóły

Opublikowano: 03 listopad 2022

W dniach od 20 do 22 października 2022 roku obradował w Gdańsku III Kongres Towarzystw Naukowych zorganizowany przez Radę Towarzystw Naukowych przy Prezydium PAN i Gdańskie Towarzystwo Naukowe przy wsparciu i zaangażowaniu Miasta Gdańsk, Muzeum Gdańska, Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki, Uniwersytetu Gdańskiego i Politechniki Gdańskiej. Hasło Kongresu, „Społeczny wymiar działalności towarzystw naukowych”, bardzo dobrze oddaje kierunek polityki naukowej państwa i wiążę się z problematyką dystrybucji wiedzy i popularyzacji nauki. Kongres uzyskał Patronat Narodowy Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy w Stulecie Odzyskania Niepodległości. Komitet honorowy Kongresu tworzyli prof. dr hab. Jerzy Duszyński, prezes Polskiej Akademii Nauk i prof. dr hab. inż. Arkadiusz Mężyk, przewodniczący Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Wyższych.

Uroczyste otwarcie Kongresu, Dwór Artusa
Fot. dr Michał Wera.

W Kongresie wzięło udział ponad 90 naukowców i działaczy społecznego ruchu naukowego reprezentujących ponad 300 towarzystw naukowych ogólnych i specjalistycznych. W obradach plenarnych i sesjach problemowych wygłoszono 55 wystąpień.

Otwarcie Kongresu odbyło się w Dworze Artusa, a obecność władz województwa i miasta, rektorów uczelni gdańskich i przedstawicieli świata nauki i kultury podkreślała rangę wydarzenia. Należy dodać, że lokalizacja Kongresu wiązała się z obchodami 100.lecia Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, stąd też miła uroczystość wręczenia Medali Jubileuszowych członkom Rady, tj. prof. dr hab. Małgorzacie Mańce, prof. dr hab. Małgorzacie Jędryczce, prof. dr hab. Andrzejowi Grzywaczowi, prof. dr hab. Zbigniewowi Kruszewskiemu.

Wykłady inauguracyjne wygłosili: prof. dr hab. Iwona Hofman - Komunikacja naukowa i popularyzacja wiedzy jako społeczne zobowiązania towarzystw naukowych, prof. dr hab. Andrzej Grzywacz - Współdziałanie PAN ze społecznym ruchem naukowym, dr hab. prof. KSW Stanisław Kunikowski - Wkład towarzystw naukowych w tworzenie i rozwój uczelni wyższych w Polsce.

Podczas drugiego dnia w obradach plenarnych głos zabrali: prof. dr hab. Romuald Zabielski, prof. dr hab. Grzegorz Węgrzyn, prof. dr hab. inż Jerzy Błażejowski, prof. dr hab. Zbigniew Kruszewski, prof. dr hab. Piotr Kostyło, prof. dr hab. inż. Bożenna Kawalec – Pietrenko, prof. dr hab. Magdalena Musiał - Karg, prof. dr hab. Arkadiusz Żukowski.

Mówcy poruszyli m.in. problemy uregulowań prawnych statusu towarzystw, roli towarzystw naukowych i stowarzyszeń naukowo-technicznych NOT w szerzeniu wiedzy i aktywizacji środowisk lokalnych, skutków drapieżnej nauki dla pozycji dyscyplin naukowych w Polsce.

Sesje problemowe podzielone zostały według specyfiki towarzystw i dziedzin nauki pomiędzy towarzystwa ogólne i regionalne, reprezentujące nauki społeczne i humanistyczne, nauki biologiczne i rolnicze, nauki ścisłe, techniczne i nauki o Ziemi, towarzystwa medyczne. W referatach przedstawiono szeroki zakres zagadnień historycznych, tradycji, zasobów materialnych, wydawania czasopism, praktyk popularyzacji wiedzy, współpracy z otoczeniem zewnętrznym, funkcji integracyjnej towarzystw, itd.

Podczas ostatniego dnia Kongresu odbyło się posiedzenie plenarne RTN, podczas którego przewodnicząca Rady, prof. dr hab. I. Hofman omówiła projekt ustawy regulującej status społecznego ruchu naukowego w Polsce.

W obradach plenarnych wygłoszone zostały trzy referaty, tj.: Potencjał i praktyka popularyzacji nauki w dobie medialnych przemian (post)pandemicznych - dr Grzegorz Stunża, Zaangażowanie towarzystw naukowych w rozwój młodych badaczy. Praktyki i doświadczenia PTKS - dr hab. prof. UG Małgorzata Łosiewicz, Zainteresowanie doktorantów działalnością towarzystw naukowych - dr hab. prof. UJ Diana Pietruch Reizes.

Podczas dyskusji podsumowującej Kongres głos zabierali m.in. prowadzący sesje problemowe. Pomimo zróżnicowania społecznego ruchu naukowego, wyodrębniono kilka problemów wspólnych, które rzutują na przyszłość towarzystw naukowych. Są to: niska punktacja czasopism wydawanych przez towarzystwa, relatywnie słaba świadomość narzędzi i nowoczesnych technik dystrybucji wiedzy, brak systemów motywacyjnych dla młodych badaczy, deficyty finansowe i trudności w utrzymaniu zasobów materialnych towarzystw.

Kongres zakończył się przyjęciem Uchwały w sprawie współdziałania wszystkich podmiotów zaangażowanych w podtrzymanie tradycji społecznego ruchu naukowego w formule wynikającej z wyzwań współczesności w zakresie przygotowania projektu ustawy regulującej działanie towarzystw naukowych w Polsce.

 Na zdjęciu od lewej: prof. Zbigniew Kruszewski, prof. Iwona Hofman, prof. Andrzej Grzywacz, prof. Andrzej Kansy
Fot. dr . Michał Wera

 

 UCHWAŁA

III Kongresu Towarzystw Naukowych

z dnia 22 października 2022 r.

Towarzystwa naukowe są ważnym elementem systemu nauki w Polsce. Swoją działalnością pro publico bono wpisują się w politykę państwa, odpowiadając na wyzwania współczesności oraz poszukując rozwiązań służących przyszłym pokoleniom.

Historyczny ogląd bilansu społecznego ruchu naukowego w Polsce umożliwia wysoką ocenę działalności naukowej, popularyzatorskiej i wydawniczej w wymiarze krajowym i międzynarodowym na przestrzeni wieków. Wiele  organizacji koncentruje się na umacnianiu potencjału regionów, uznając, że ich różnorodne tradycje tworzą tożsamość Polaków. W przestrzeni towarzystw naukowych spotykają się miłośnicy nauki w różnym wieku, co sprzyja nawiązywaniu więzi między uczniami i mistrzami oraz uczy poszanowania osiągnięć poprzedników. Na gruncie towarzystw naukowych dokonuje się dojrzewanie do godnego pełnienia ról społecznych i odpowiedzialnego sprawowania funkcji. Cele społecznego ruchu naukowego obejmują m.in.: prowadzenie badań naukowych i upowszechnianie ich wyników podczas konferencji i sesji oraz w publikacjach, prowadzenie kształcenia całożyciowego, wspomaganie nauczycieli akademickich w rozwoju naukowym, promowanie etycznych postaw, prowadzenie bibliotek oraz placówek o charakterze archiwalnym i muzealnym.

Pomimo dużego znaczenia i wielu zasług dla polskiej nauki i narodowego dziedzictwa, towarzystwa naukowe nie zajmują należnego miejsca w polityce naukowej państwa. Brakuje bowiem systemowych rozwiązań, które zapewniałyby przetrwanie społecznego ruchu naukowego i jego ponadczasowego dorobku zawartego w publikacjach oraz w materialnych pomnikach, takich jak biblioteki, archiwa czy muzea.

Uczestnicy III Kongresu Towarzystw Naukowych uznają za niezbędne finansowanie organizacji społecznego ruchu naukowego ze środków budżetu państwa i jednostek samorządu terytorialnego. Towarzystwa naukowe powinny być także dostrzegane i finansowo wspierane przez podmioty gospodarcze. Ze względu na ważny interes państwa oraz z uwagi na pilną potrzebę naukową
i społeczną Rada Towarzystw Naukowych przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk podjęła pracę nad przygotowaniem projektu ustawy o towarzystwach naukowych, której celem jest poprawienie ich funkcjonowania, zwiększenie wpływu na rozwój nauki i wzmocnienie roli w kształtowaniu nowoczesnego społeczeństwa wiedzy.

Dlatego też zwracamy się do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Marszałka Sejmu RP, Marszałka Senatu RP, Prezesa Rady Ministrów, Ministra Edukacji i Nauki, Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Ministra Finansów o zainteresowanie się towarzystwami naukowymi i wsparcie ich funkcjonowania przez trwałe uregulowania o charakterze systemowym. Wyrażamy przekonanie, że przyczyniłoby się to do zwiększenia udziału polskiej nauki w światowych dokonaniach.

Gdańsk, 22 października 2022 r.

 

III Kongres Towarzystw Naukowych - zaproszenie

Szczegóły

Opublikowano: 17 październik 2022

Zaproszenie

III Kongres Towarzystw Naukowych

Społeczny wymiar działalności towarzystw naukowych

Patronat Narodowy Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy w Stulecie Odzyskania Niepodległości

Gdańsk, 20-22 października 2022 r.

Organizatorzy:

Polska Akademia Nauk – Rada Towarzystw Naukowych
Gdańskie Towarzystwo Naukowe

Współorganizatorzy:

Miasto Gdańsk Muzeum Gdańska
Gdańskie Towarzystwo Przyjaciół Sztuki
Uniwersytet Gdański
Politechnika Gdańska

KOMITET HONOROWY:

prof. dr hab., czł. rzecz. PAN Jerzy Duszyński, prezes Polskiej Akademii Nauk
prof. dr hab. inż. Arkadiusz Mężyk, przewodniczący Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich

KOMITET NAUKOWY:

prof. dr hab. Iwona Hofman, przewodnicząca Rady Towarzystw Naukowych, prezes Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej
prof. dr hab. inż. Jerzy Błażejowski, prezes Gdańskiego Towarzystwa Naukowego
prof. dr hab., czł. koresp. PAN. Romuald Zabielski, wiceprezes Polskiej Akademii Nauk
prof. dr hab., czł. rzecz. PAN Andrzej Grzywacz - członek Prezydium Rady, Polskie Towarzystwo Leśne
prof. dr hab., czl. rzecz. PAN Andrzej Legocki – członek Rady, Polskie Towarzystwo Biochemiczne
prof. dr hab., czł. rzecz. PAN Małgorzata Mańka - członek Rady, Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne
prof. dr hab., czł. koresp. PAN Małgorzata Jędryczka - członek Rady, Polskie Towarzystwo Genetyczne
prof. dr hab. Zbigniew Kruszewski - członek Prezydium Rady, Towarzystwo Naukowe Płockie
prof. dr hab. Zbigniew Czernicki, z-ca przewodniczącej Rady, Polskie Towarzystwo Neurochirurgów
prof. dr hab. Wiesław Nagórko, z-ca przewodniczącej Rady, Polskie Towarzystwo Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej
prof. dr hab. Paweł Golik, przewodniczący Rady Upowszechniania Nauki

KOMITET ORGANIZACYJNY:

prof. dr hab. inż. Jerzy Błażejowski, przewodniczący Komitetu, prezes Gdańskiego Towarzystwa Naukowego
prof. dr hab. Iwona Hofman, przewodnicząca Komitetu, przewodnicząca Rady Towarzystw Naukowych, prezes Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej
mgr inż. Tadeusz Majsterkiewicz, sekretarz Komitetu, sekretarz Rady Towarzystw Naukowych przy Prezydium PAN
członkowie Komitetu:
prof. dr hab. Cezary Obracht-Prondzyński – członek Rady, Instytut Kaszubski w Gdańsku
dr hab., prof. AM Andrzej Kansy, Towarzystwo Naukowe Płockie
dr hab., prof. PG Beata Krawczyk – członek Rady, Politechnika Gdańska, Federacja Polskich Towarzystw Medycznych, Polskie Towarzystwo Mikrobiologów
mgr Izabela Borys, Gdańskie Towarzystwo Naukowe
mgr Joanna Mizeraczyk, Gdańskie Towarzystwo Naukowe
mgr Sylwia Skotnicka, Polskie Towarzystwo Komunikacji Społecznej

Program ramowy:

20 października 2022 r. (czwartek)

godz. 10.00 Uroczyste otwarcie - Dwór Artusa w Gdańsku:

Wystąpienia:
Pana Dariusza Drelicha, wojewody pomorskiego
Pani Aleksandry Dulkiewicz, prezydent Miasta Gdańska
Dr hab. Waldemara Ossowskiego, dyrektora Muzeum Gdańska
Pana Bieniamina Kowalewskiego, prezesa  Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki

Wystąpienia gości
Odczytanie adresów okolicznościowych
Wręczenie Medali 100-lecia TPNiS/GTN/GTPS
Prezentacja książki „Społeczny ruch naukowy w procesie zmiany”, prof. dr hab. Zbigniew Kruszewski
Prezentacja księgi pamiątkowej i specjalnego tomu (LXXXI) „Rocznika Gdańskiego” wydanych z okazji 100-lecia TPNiS/GTN/GTP, prof. dr hab. inż. Jerzy Błażejowski

11.30-13.00 Wykłady inauguracyjne
13.00 Koncert Capelli Gedanensis
13.40-15.00 Poczęstunek

21 października 2022 r. (piątek)
Centrum Dydaktyczno-Konferencyjne Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego w Sopocie (ul. Piaskowa 9)

9.00-9.30 Wystąpienia zaproszonych gości
prof. dr hab. czł. koresp. PAN Romualda Zabielskiego, wiceprezesa PAN
prof. dr hab. czł. koresp. PAN Grzegorza Węgrzyna, prezesa Oddziału PAN w Gdańsku
9.30-11.00 Sesja plenarna I (Duża Aula)
11.00-11.30 Przerwa kawowa
11.30-13.30 Sesja plenarna I c.d. (Duża Aula)
13.30-14.30 Przerwa obiadowa - Catering
14.30-16.00 Sesje problemowe (sale A – F)
16.00-16.30 Przerwa kawowa
16.30-18.00 Sesje problemowe c.d. (sale A – F)
18.00 Uroczysta kolacja

22 października 2022 r. (sobota)
Politechnika Gdańska (ul. Gabriela Narutowicza 11/12 – budynek z 1904 r.)

8.30-9.30 Zebranie plenarne Rady Towarzystw Naukowych
10.00-11.30 Sesja plenarna II
11.30-12.00 Przerwa kawowa
12.00-14.30 Sesja plenarna II c.d.
Dyskusja ogólna
Przyjęcie stanowiska Kongresu
Podsumowanie i zamknięcie Kongresu
14.30 Obiad - Catering

Kontakt z organizatorami
prof. dr hab. inż. Jerzy Błażejowski
e-mail:  Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. tel. +48 502 115 553

prof. dr hab. Iwona Hofman
e-mail:  Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. tel. +48 602 278 353

mgr inż. Tadeusz Majsterkiewicz
e-mail:  Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. tel. +48 604 219 460

Zaproszenie w wersji pdf

Program szczegółowy

 

 

Media i społeczeństwo w erze platform, algorytmów i danych VI Kongres Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej Gdańsk, 22–24.09.2022

Szczegóły

Opublikowano: 30 wrzesień 2022

250 prelegentów z Polski i zagranicy, 54 naukowe sesje tematyczne, 2 sesje plenarne z udziałem wybitnych keynote speakerów, profesorów Grahama Murdocka i Görana Bolina, debata nad przyszłością dyscypliny nauki o komunikacji społecznej i mediach, prezentacja badań na temat demokracji i wolności mediów, Walny Zjazd Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej i wybór władz na kolejną kadencję, spotkania w sekcjach badawczych PTKS, dyskusje oraz wydarzenia towarzyszące – to najważniejsze punkty VI Kongresu Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej.

VI Kongres Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej po raz pierwszy odbył się w Gdańsku, a hasło tegorocznego spotkania to Media i społeczeństwo w erze platform, algorytmów i danych. Współorganizatorami Kongresu byli: Instytut Mediów, Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Gdańskiego oraz Europejskie Centrum Solidarności. Niezwykle aktualny, ważny temat Kongresu, jak i miejsce, gdzie się odbywał, zdeterminowały prezentowane obszary badawcze oraz otwartą atmosferę wspólnych spotkań i dyskusji.

Pierwszy dzień Kongresu, 22 września 2022 roku, który odbył się w Europejskim Centrum Solidarności, obfitował w wydarzenia. W czasie uroczystego otwarcia gości powitali: Dyrektor ECS Basil Kerski, Rektor Uniwersytetu Gdańskiego prof. Piotr Stepnowski, Wiceprezydent Miasta Gdańska Piotr Borawski, Prezeska Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej prof. Iwona Hofman oraz Dziekan Wydziału Nauk Społecznych prof. Michał Harciarek. Wręczono także honorowe członkostwo trzem wybitnym postaciom ze świata nauki i obszaru działań społecznych: Doktor Hannie Machińskiej, Zastępczyni Rzecznika Praw Obywatelskich, Profesor Teresie Sasińskiej-Klas, założycielce i Dyrektorce Międzynarodowej Szkoły Dziennikarstwa Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Instytutu Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej UJ, a także Profesorowi Januszowi Adamowskiemu, Dziekanowi Wydziału Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii Uniwersytetu Warszawskiego. Laudacje wygłosili kolejno: ks. prof. Michał Drożdż z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, prof. Małgorzata Adamik-Szysiak z Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej Lublinie i  prof. Agnieszka Hess z Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Uroczyste otwarcie Kongresu było także okazją do uczczenia jubileuszu 40-lecia pracy zawodowej prof. Bogusławy Dobek-Ostrowskiej, wybitnej naukowczyni, politolożki, związanej zawodowo z Uniwersytetem Wrocławskim, współzałożycielki i pierwszej prezeski Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej. Gratulacje wygłosiła prof. Iwona Hofman, a współpracownicy i wychowankowie prof. Bogusławy Dobek-Ostrowskiej zadedykowali jej 30. numer czasopisma naukowego ‘Central European Journal of Communication’, pod redakcją prof. Michała Głowackiego. Warto dodać, że również to znaczące czasopismo PTKS obchodziło  jubileusz 15-lecia działalności.

Nie zabrakło tak ważnych akcentów, jak wręczenie nagród w konkursach związanych z dyscypliną nauki o komunikacji społecznej i mediach. Nagrodę w konkursie PTKS na najlepszą pracę doktorską za rok 2020 odebrała dr Kinga Adamczewska z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, która napisała doktorat pod opieką prof. Agnieszki Stępińskiej. W edycji konkursu za rok 2021 nagrodę odebrała dr Katarzyna Pagacz z Uniwersytetu Jagiellońskiego, która napisała pracę pod opieką prof. Agnieszki Hess. Nagrodę im. Karola Jakubowicza, ustanowioną przez prof. Małgorzatę Semil-Jakubowicz i przyznawaną za wybitne prace naukowe, otrzymała prof. Urszula Doliwa z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie za monografię ‘The Pirate Waves. Polish Private Radio Broadcasting in the Period of Transformation 1989-1995’.

Wręczono także nagrody w Ogólnopolskim Konkursie Instytutu Mediów, Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Gdańskiego, Medi@stery, na najlepsze prace magisterskie z zakresu wiedzy o mediach. Pierwszą nagrodę za pracę „Marketing LGBT+: charakterystyka, potencjał wykorzystania, przykłady” otrzymała Karolina Wojtal z Uniwersytetu Warszawskiego (praca napisana pod kierunkiem prof. Anny Jupowicz-Ginalskiej). Drugie i trzecie miejsce zajęli kolejno: Magdalena Żochowska z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (praca pt. „#bookstagram: książka i czytanie w mediach społecznościowych” napisana pod kierunkiem prof. Iwony Hofman) oraz Michał Skrzyński z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (praca pt. „Komiks w ujęciu teorii użytkowania i korzyści. Badania użytkowników komiksów” napisana pod kierunkiem prof. Marka Mazura).

Dwa ważne punkty w czasie pierwszego dnia Kongresu to sesje plenarne z udziałem wybitnych komunikologów i medioznawców, którzy wystąpili w roli keynote speakerów. Pierwsza z udziałem prof. Grahama Murdocka z Uniwersytetu w Lougborough (Wielka Brytania), który wygłosił wykład ‘Hidden Abodes: Digital Lives and Distant Others’ oraz kolejna z udziałem prof. Görana Bolina z Uniwersytetu Södertörn w Sztokholmie (Szwecja), który wystąpił z prelekcją ‘Data Value: Dynamics of Value Generation in Data Capitalism’. Oba wystąpienia, wpisujące się w tematykę Kongresu, były okazją do dyskusji, którą poprowadzili kolejno: prof. Michał Głowacki i prof. Ewa Teter.

Pierwszy dzień obrad zwieńczyła uroczysta kolacja wydana przez Prezydentkę Miasta Gdańska Panią Aleksandrę Dulkiewicz w Dworze Artusa –  wyjątkowym historycznym miejscu na mapie Gdańska.

Kolejne dwa dni Kongresu, 23-24 września 2022 roku, odbyły się na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego. W 54 sekcjach tematycznych swoje wystąpienia wygłosiło ponad 250 gości z ośrodków naukowo-badawczych z Polski i zagranicy, a także praktycy, zajmujący się obszarem mediów, public relations i szeroko rozumianą komunikacją społeczną. Niezwykle interesująca była otwarta sesja  ‘Media Freedom and Democracy in the Age of Platforms and Data’, która odbyła się drugiego dnia obrad z udziałem międzynarodowego grona naukowców i ekspertów. Sesję poprowadził prof. Göran Bolin, a wystąpienia zaprezentowali: prof. Ilva Skulte, która mówiła o wolności prasy w postsocjalistycznej Litwie, dr Halliki Harro-Loit z Uniwersytetu w Tartu, która wygłosiła prelekcję na temat wolności słowa w Estonii.  Prezentację ‘The Protection of <<Justice>>  in Hungarian Law’ przedstawił dr Gabor Polyak, członek Mertek Media Monitor, organizacji działającej na rzecz wzmocnienia wolności mediów. Polskimi przedstawicielami w tej otwartej sesji byli dr Łukasz Szurmiński, dr Jacek Mikucki oraz dr hab. Katarzyna Gajlewicz-Korab z Uniwersytetu Warszawskiego, którzy zaprezentowali wystąpienie ‘The Critical Junctures of Media Freedom in Poland’. Sesję zamknęło wystąpienie  prof. Michała Głowackiego (Uniwersytet Warszawski) o oraz prof. Agnieszki Stępińskiej (Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu) ‘Researching Media Freedom and Democracy: The Case of <<Central European Journal of Communication>>’.

Ważnym spotkaniem z punktu widzenia dyscypliny nauki o komunikacji społecznej i mediach były obrady okrągłego stołu: Pozycjonowanie dyscypliny w nauce w Polsce, z udziałem prof. Urszuli Doliwy (UWM), ks. prof. Michała Drożdża (UPJPII), prof. Sławomira Gawrońskiego (Wyższa Szkoła Informatyki i Zarzadzania w Rzeszowie) oraz prof. Jadwigi Woźniak-Kasperek (UW), które poprowadziła prof. Iwona Hofman. Rozmawiano o problemach i wyzwaniach, ale optymistyczną, wspólną konkluzją było stwierdzenie, że nauki o komunikacji społecznej i mediach jako młoda i jednocześnie niezwykle dynamicznie rozwijająca się dyscyplina, mogą stać się jednym z najważniejszych filarów polskiej nauki. Zainicjowano także propozycję przekazania postulatów dotyczących pozycjonowania dyscypliny w obszarze stabilizacji punktacji czasopism w dyscyplinach oraz zwiększenia udziału monografii w wypełnianiu slotów publikacyjnych, które zostaną przekazane prof. Błażejowi Skoczniowi, przewodniczącemu Komisji Ewaluacji Nauki przy Ministerstwie Edukacji i Nauki.

Tradycyjnie odbyły się spotkania sekcji badawczych PTKS, ale najważniejszym wydarzeniem dla członków PTKS był VI Walny Zjazd Wyborczy Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej. Członkowie PTKS poprali w głosowaniach sprawdzania: z działalności Zarządu, przedstawione przez prof. Iwonę Hofman Prezeskę PTKS w kadencji 2019-2022 oraz z działalności Komisji Rewizyjnej, przedstawione przez Przewodniczącego Komisji minionej kadencji, dr. Bartłomieja Łódzkiego (Uniwersytet Wrocławski). Wybrano także władze PTKS na kadencję 2022-2025. Na Przewodniczącą Zarządu PTKS została wybrana prof. Iwona Hofman (Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie), która po raz kolejny została obdarzona zaufaniem środowiska naukowego. W skład Zarządu weszli: prof. Małgorzata Adamik-Szysiak (Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie), ks. prof. Michał Drożdż (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie), prof. Agnieszka Hess (Uniwersytet Jagielloński), prof. Mariusz Kolczyński (Uniwersytet Śląski w Katowicach), prof. Małgorzata Łosiewicz (Uniwersytet Gdański), prof. Szymon Ossowski (Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu).

W skład Komisji Rewizyjnej weszli, prof. Olga Dąbrowska-Cendrowska (Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach), dr Bartłomiej Łódzki (Uniwersytet Wrocławski), prof. Maria Łoszewska-Ołowska (Uniwersytet Warszawski), prof. Agnieszka Walecka-Rynduch (Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie) oraz prof. Mirosława Wielkopolska-Szymura (Uniwersytet Śląski w Katowicach).

Miłym akcentem VI Kongresu PTKS były wydarzenia towarzyszące. Goście mogli wysłuchać koncertu Studia Wokalnego Uniwersytetu Gdańskiego oraz obejrzeć wystawę, prezentowaną w holu Wydziału Nauk Społecznych UG: PhotoMedia’22. Na wystawie zostały zaprezentowane prace fotograficzne studentów studiów magisterskich kierunku dziennikarstwo i komunikacja społeczna Uniwersytetu Gdańskiego, specjalności fotograficznej, zrealizowane w ramach zajęć warsztatowych oraz seminarium dyplomowanego. Nie zabrakło wspólnego zwiedzania Kampusu UG, Muzeum II Wojny Światowej, Teatru Szekspirowskiego oraz Starego Miasta w Gdańsku.

Cykliczne Kongresy są czasem spotkań naukowców, ekspertów oraz praktyków z obszaru medioznawstwa i komunikacji społecznej. Mają na celu integrację środowiska badaczy i praktyków komunikowania, podniesienie rangi i poziomu prowadzonych badań oraz uporządkowanie obszaru studiów nad komunikowaniem i mediami w Polsce.  VI Kongres PTKS był wydarzeniem wyjątkowym pod względem liczby uczestników, sesji naukowych i wydarzeń towarzyszących. Ale było to także jedno z pierwszych tak szerokich spotkań środowiska komunikologów i medioznawców po lockdownie czasu pandemii. Gdańsk miasto wolności i międzyludzkiej solidarności oraz temat przewodni Kongresu dotyczący zmian w komunikacji i mediach w erze „czwartej rewolucji przemysłowej” okazały się magnesem przyciągającym liczne grono naukowczyń, naukowców oraz praktyków.

Kolejny VII Kongres PTKS zaplanowano za trzy lata w Katowicach.

dr Beata Czechowska-Derkacz, rzeczniczka VI kongresu PTKS (Uniwersytet Gdański)

 

XI Ogólnopolski Zjazd Pedagogiczny na Wydziale Studiów Edukacyjnych UAM w Poznaniu

Szczegóły

Opublikowano: 30 wrzesień 2022

W dniach 20-22 września 2022 roku odbył się w Poznaniu XI Ogólnopolski Zjazd Pedagogiczny. Zjazdy są inicjatywą Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego, odbywają się od 1993 roku (z reguły co trzy lata) organizowane przez PTP właśnie, wespół z różnymi ośrodkami akademickimi. W tym roku współorganizatorem był Wydział Studiów Edukacyjnych UAM w Poznaniu, a Przewodniczącymi prof. Piotr Kostyło (Przewodniczący PTP) oraz prof. Agnieszka Cybal-Michalska (Dziekan WSE UAM; Przewodnicząca KNP PAN). Patronat nad wydarzeniem objął między innymi Prezes PAN, Prezydent miasta Poznania, Rektor UAM w Poznaniu, KNP PAN.

Zjazdy zawsze są wyjątkowymi spotkaniami pedagogów, stanowią forum współdziałania ludzi nauki i oświaty, stwarzają szanse poznania oraz spotkania teoretyków i praktyków edukacji. Powstają publikacje pozjazdowe oraz są wystosowywane głosy oraz stanowiska środowiska pedagogicznego w aktualnych, ważkich sprawach.

Tegoroczne hasło „Przesilenie. Budujmy lepszy świat w sobie i pomiędzy nami” zgromadziło w Poznaniu przeszło 400 osób i pozwoliło na debatę nad stanem edukacji w cieniu pandemii COVID-19, a przede wszystkim w cieniu wojny. Do Poznania przyjechali między innymi Prof. Wasyl Kremień – Prezydent Narodowej Akademii Nauk Pedagogicznych Ukrainy, Prof. Serhii Zakharin - Państwowy Sekretarz Ministerstwa Oświaty i Nauki Ukrainy, a online z uczestnikami i uczestniczkami Zjazdu łączył się, wśród innych obecnych zdalnie, Prof. Wiktor Ognewiuk - Rektor Kijowskiego Uniwersytetu imienia Borysa Grinchenki.

Wątki agresji Rosji na Ukrainę i jej edukacyjnych konsekwencji były bardzo obecne, ale nie zdominowały debaty. Podkreślając znacznie dramatycznych procesów kulturowych, a zwłaszcza toczącej się wojny, organizatorzy i uczestnicy Zjazdu nie tracili z pola widzenia także innych problemów edukacyjnych, którymi zajmują się naukowo. Jak czytamy we wprowadzeniu w tematykę Zjazdu: „Spośród wielu dóbr, które jako pedagożki i pedagodzy tworzymy oraz z których korzystamy, musimy wybrać te najistotniejsze, które chcemy ochronić, zachować i rozwijać, dla dobra tych, za których odpowiadamy. Ogólnopolski Zjazd Pedagogiczny to okazja to dyskusji naukowej i wskazanie na potrzebę aktualizowania w społeczeństwie wartości społecznych i humanistycznych. To dla nas ważne, wpierające, jednoczące i z ważną misją doświadczenie”. Doświadczenie to budowało się od otwierającego Zjazd wystąpienia prof. Bogumiły Kaniewskiej, Rektor UAM w Poznaniu, po akt domykający: przyjęcie przez aklamację stanowiska XI Ogólnopolskiego Zjazdu Pedagogicznego  w którym zwrócono się do międzynarodowej społeczności wychowawców, nauczycieli i pedagogów z apelem o podjęcie działań na rzecz poszanowania godności, praw człowieka i praw dziecka w warunkach wielowymiarowego przesilenia. Zaakcentowano, że wiedzę, wyniki badań oraz zaangażowanie w kształcenie i wychowanie w duchu wartości pokoju, solidarności, wolności i autonomii traktuje się jako podstawę uprawnienia do wyrażenia stanowiska wobec obecnego stanu zagrożeń zdrowia i życia osób, rozwoju społecznego oraz dalszego bytowania na naszej planecie. Podkreślono, iż środowisko pedagogów podejmuje wysiłki, by zastąpić myślenie o władzy i kontroli nad innymi myśleniem o prawach człowieka i o sprawiedliwości, o odpowiedzialności za siebie, za innych i za środowisko, o edukacji wolnej od indoktrynacji. Każda osoba i każda społeczność ma prawo do rzetelnej wiedzy i autonomicznego wyznaczania wartości i sposobów własnego życia.

Podjęta w wystąpieniach problematyka oraz prowadzone dyskusje – w trakcie tego unikatowego w polskich naukach o edukacji wydarzenia – przyczyniły się do pogłębienia debaty w kwestii głównych problemów współczesności i podtrzymywania świadomości społecznego znaczenia pedagogiki jako nauki oraz społecznej odpowiedzialności pedagożek i pedagogów.